Վայոցձորցիներին քարոզարշավ պետք չի, իսկ կռված տղերքը պատերազմ են գնալու անկախ էսօրվա իրենց խնդիրներից. Վայոց ձորի մարզպետ

Վայոցձորցիներին քարոզարշավ պետք չի, իսկ կռված տղերքը պատերազմ են գնալու անկախ էսօրվա իրենց  խնդիրներից. Վայոց ձորի մարզպետ

Պետությունը  զոհված ազատամարտիկների ընտանիքներին, ազատամարտիկներին  օրենքի  շրջանակում օգնում է՝ կենսաթոշակների, նպաստների և այլ հարցերի առումով: Այս մասին Times.amի հետ զրույցում վստահեցրեց Վայոց ձորի մարզպետ Հարություն Սարգսյանը: 

-Որքանո՞վ  կարելի է պատերազմում  կռված տղաների թիկունքն ամուր համաել, երբ նրանցից շատերը գտնվում են սոցիալապես անապահով  վիճակում,  մի տեսակ մոռացվել են:

-Ես չեմ ասում, թե դա բավարար է, բայց դրանք բոլոր կատեգորիաների ընդգրկմամբ կանոնակարգված ծրագրեր են, որի շրջանակում  պետությունն իր հնարավորության չափով  վճարում է: Բոլոր կռված տղաներն ընդգրկված են այդ ցուցակներում: Այլ հարց է, որ շատերը փաստաթղթերի հետ կապված խնդիրներ ունեն, օրինակ՝ վկայական չունեն պատերազմի մասնակցի: Անցած օրը նման մի հարց եղավ, ասեցի, որ  գրավոր դիմում ներկայացնեն և ես պաշտոնապես կդիմեմ զինկոմիսարիատ, նրանք նախարարություն և այլն:  Այն, ինչը որ կա,  պետք է սահմանված կարգով առաջ գնա, որ որևիցե մեկը դուրս չմնա: Իհարկե, տեղյակ ենք, որ արխիվները չեն պահպանվել,  հաշմանդամության հետ կապված, երբ  հոսպիտալներում պառկած ժամանակ ինչ-որ բաներ չի արվել: Պաշտպանության նախարարությունն իր  իրավաբանական վարչությունում հատուկ մասնագետներ ունի, որ կազմակերպեն այդ բոլորը: Բայց այն, որ մեր իրականության մեջ հանդիպում ենք ձեր ասածներին, ես  չեմ կարող հերքել: Բնականաբար, այդ խնդիրը կա: Կարծում եմ մենք բոլորս՝ որպես մարզային իշխանություն, պետք է պարզապես մեր կռված ընկերների կողքին լինենք, ինչ-որ  հնարավոր է՝ անենք: Մարդուն շատ բան պետք չի.  գալիս են էստեղ տղաները, կարողանում ենք՝ օգնում ենք,  չենք կարողանում՝ զրուցում ենք և  իրենք շնորհակալություն են հայտնում և  գնում, որ հասկանում ենք իրենց: Եթե ես չեմ կարողանում օգնել իրենց ուզածով, ամեն դեպքում շնորհակալ են լինում: Բոլորս բոլորի բարեկամ ենք, իրար  ճանաչում ենք:

-Վերջին տարիներին ազատամարտիկների պառակտման կամ ազատամարտիկներին պառակտելու երևույթների ականատեսն ենք լինում՝ քաղաքական հայացքներից  ելնելով: Այստեղ  վտանգ չե՞ք տեսնում:

-Ես չգիտեմ մեր մարզից դուրս, ավելի ճիշտ՝ տեղյակ  եմ եմ այնքանով, որքանով ասվել է լրատվությամբ: Կոնկրետ մեր մարզում էդ կարգի որևիցե  երևույթ, էս կարգի խնդիրներ առաջ  չեն  եկել: Համոզված եմ, որ եթե վաղը պատերազմ լինի, առաջինն էդ տղաներն են գնալու,  ինչ ուզում են ասեն: Ուսուցիչներն էլ դասարանից դուրս բողոքում են, բայց  հենց դասարան մտան, մոռանում են բոլոր խնդիրները: Նույնը մեր տղաներն են:  Էդպիսի բան չկա, որ հայրենիքի համար կռված տղան ինչ որ խնդիրների պատճառով հանկարծ վտանգի դեպքում  չգնա սահման: Մենք շատ լավ հայրենասեր ընկերներ ունենք: Սրանք բառեր չեն, հենց մեր հզորությունը դրանում է: Մենք հզոր ենք մեր տղաներով, մեր ընկերներով:  Իհարկե, կուզենայի, որ պետության հնարավորությունները մեծ լինեին և  այդ սոցիալական խնդիրները  պետական մակարդակով կարողանայինք փոխհատուցել:

-Ամեն դեպքում իշխանությունների հանդեպ կա անվստահություն, որոշ  մարզպետների դեպքում: Դուք ի՞նչ եք անում, որ ձեզ վստահեն:

-Հարցրե՞լ եք Վայոց ձորում մարզպետի հանդեպ անվստահություն ունե՞ն: Կարծում եմ ընդամենը մարդ  պետք է օրենքի սահմաններում աշխատի: Բոլորս նույն օրենքով ենք աշխատում, բայց մոտեցումներն են տարբեր լինում: Եթե ես իմ ընդունարանում մեկին տեսնեմ նստած, կասեմ թող ներս գա, ասենք՝ գյուղից եկել է, բայց ընդունելության օր չի:

Գլոբալ առումով մարզն այսօր ի՞նչ խնդիրներ ունի, իսկ դրանք հաստատ կան:

-Ինչպես ամբողջ հանրապետությունում, իհարկե, ունենք սոցիալական խնդիրներ, իհարկե, գյուղատնտեսության ոլորտում  զրոյից ենք սկսում,  քայքայված գյուղատնտեսությունից  նոր գյուղացիական  տեսություններ ստեղծում: Էսօր մի տեղ նեղվում ենք, որ խաղողը  չի մթերվում,  բայց մի տեղ էլ ուրախ ենք, որ բերք կա:  Խնձորի էնքան առատ բերք ունենք, որ «Սպայկան» 4-5 մեքենա գյուղերից տեղափոխել է, առաջին անգամ Վայոց ձորից խնձոր են մեքենաներով  տեղափոխում՝ 1 կգ-ը 200  դրամով, գյուղացին  վաճառում էր, իսկ հիմա միանգամից տալիս է և գումարը ստանում: Ուրախ ենք, որ պահածոների գործարանը վերագործարկվեց,  խորհրդային տարիներից ի վեր փակ էր: Բնականաբար, խնդիրներ ունենք՝ ոռոգման համակարգի, խմելու ջրի, բայց  Նախագահի հանձնարարականով մեր մարզում մեծ ծրագրեր են իրականացնում, այս պահին հրատապ ծրագրերի շրջանակում վերը նշված խնդիրների լուծման համար 300 մլն դրամի, 5 համայնքում ներքին գազաֆիկացում ենք անում՝ 500 մլն դրամի.  խողովակները կային, բայց ներքին ցանց չկար: Մենք մանկապարտեզներ ենք վերանորոգում, պիտի  մանկապարտեզներ կառուցենք Զառիթափ, Արենի համայնքներում,   դպրոցաշինական ծրագրեր կան: Այս պահին 2 մլրդ.դրամի ծրագրեր են իրականացվում մարզում,  ընդհանուրը 4. 6 մլրդ է, բայց մեկ տարում դա չենք կարող անել և տեղափոխել ենք հաջորդ տարի: էլ  չասեմ մանր ծրագրերը՝ Օքսֆամ, Հաբիթաթ,  գյուղնախարարության ԾԻԳ-ով կոոպերատիվներ ենք ստեղծում:

-Շարքային քաղաքացին  իր  վրա այդպես էլ  չի զգում այն տնտեսական աճը, որի մասին խոսում է  իշխանությունը:

-Պետությունն իր վրա դրվածն անում է: Ո՞նց կարող է չզգալ, երբ պահածոների գործարանում  240 մարդ է   աշխատում,   երբ  2 մլրդ -ի ծրագիր է իրականացվում և ներսի աշխատուժն է օգտագործվում: Այլ հարց է, թե ով է հաղթում, բայց բանվոր Երևանից   չեն բերում: Ջերմուկում նոր հյուրանոց է կառուցվում, որի  արդյունքում մոտ 120 աշխատեղ է բացվում: Այլ հարց է, որ սա բավարար չէ:

-Աղքատության, արտագաղթի  ցուցանիշներն աճում են:

-Մեր մարզում  այդ թիվը մեծ չի, բոլոր տեղերից  խորհրդային տարիներին   խոպան էին գնում, մեր մոտից՝ ոչ:  Աղավնաձորում նեղվել էին խաղողի մթերման, գնի հետ կապված, բայց սա մասնավոր-գյուղացի հարաբերության հարց է, պետությունը սակագնի վրա չի կարող ազդել: Անցած տարի 220 դրամով են մթերել, այս տարի՝ բարձր գինը 180 է: Հիմա ես ինչ անեմ, պիտի մշակեն ու ապրեն: Ես այդ գյուղացիներից մեկն եմ, այստեղից եմ, բոլորին լավ եմ հասկանում, բայց խնդրում եմ աշխատեն, որովհետև ով  աշխատում է, նա ապրում է: Մեր ժողովուրդն ուղղակի թամբալացել է, էդ նպաստները գյուղացիական տնտեսություններին շարքից հանեցին, այսինքն՝ տեխնիկան վաճառեցին, անասունների թիվը կրճատեցին, որ բալերը բավարարի մտնեն նպաստի մեջ, մինչդեռ հակառակը պիտի անեին՝ նպաստ տային տեխնիկա, անասուն ունեցողին (ծիծաղում է):  Բայց հիմա սկսել են հասկանալ, որ պիտի աշխատեն: Տեսեք, գյուղացին ասում է, որ աշխատատեղ չունենք, ես էլ պատասխանում եմ՝ 20 տարի առաջ բոլորս միասին պահանջում էինք, որ հողը, անասունը, մեխանիզմը  տան գյուղացուն, տվեցին,  հիմա պիտի աշխատեն ու ապրեն:

-Գյուղացիները դժգոհում են, որ չեն կարողանում վարկը փակել, որ գրավի տակ են դրել ամեն ինչ:

-Գյուղացին վարկը վերցնում է, որ ի՞նչ անի: Վերցնում են ու տանում մեքենա  առնում: Մեկը կա Աղավնաձորում գինի արտադրողը, փոքր արտադրամաս ունի,  բոլորի մոտ ասեց՝ մեկդ  թող ասի, որ վերցրած վարկը հողի վրա է դրել:

– Հողերի խոշորացման  գործընթաց է գնում, ինչը, բնականաբար, ունի իր ընդդիմախոսները:

– Սա շատ կարևոր է, 2009-ին  ես Վայքի քաղաքապետ  է, երբ  GIZ-ը մեզ տարավ  Գերմանիա՝ Պոտսդամի համալսարան, տեղի դասախոսներն ասում էին, որ որպեսզի գյուղատնտեսությունը զարգանա, պիտի հողը խոշորացվի: Թե չէ այսօր հողերը բաժան-բաժան են. ես իմ տրակտորն արտ պիտի տանեմ, բայց պիտի բոլորով միանանք, որ… Աստիճանաբար այս խնդիրը լուծվելու է՝ հող մշակողը ավելացնելու է իր հողատարածքը,  չմշակողն իր հողը ծախելու է:  Գյուղատնտեսությունը գիտություն է, որը կամաց-կամաց զարգանում է: Մեր ամբողջ թերությունը նրանում է, որ խորհրդային տարիներից գյուղացին մտածում էր՝ ինչ է եղել կվարեմ, կցանեմ, կստանամ, բայց ագրոտեխնիկական նորմեր պիտի իմանաս՝ ասենք ինչ խորությամբ պիտի վարը լինի և այլն: Ոչ մի բան չանելով   մարդիկ ցանում էին,  չէին ստանում ու դժգոհում էին: Նույնն անասնապահության դեպքում, այս գիտություններն  ուսումնասիրելով պիտի զբաղվել, դա զուտ չոբանություն չի:

-Ներկայում կարո՞ղ ենք ասել, որ ունենք մրցունակ գյուղատնտեսություն, գյուղարտադրանք  դրսի    շուկայի համար՝ հաշվի առնելով ԵԱՏՄ-ին անդամակցումը, թե՞…

-Այսօր աշխարհում էկոլոգիապես մաքուր սնունդն է պահանջված, օրգանիկն է ամենաթանկը, իսկ մենք ունենք մաքուր պտուղ-բանջարեղեն: Դրսում կարող եք  ապրանքային տեսքը գրավիչ գյուղմքերք տեսնեք, բայց դրան հասել են տարբեր քիմիական միջոցներով: Մեր ամեն ինչն օրգանիկ է, իսկ  մարդուն դա է պետք, դրան է ձգտում: Ես կարծում եմ, որ ՌԴ-ի շուկայում ոչ մի խնդիր չկա հայկական յուրաքանչյուր արտադրանքի նկատմամբ:

-Ռուս տնտեսագետներից վերջերս ակնարկեցին, որ Հայաստանը պետք է կարողանա իր ապրանքը գեղեցիկ գովազդել և ճիշտ փաթեթավորմամբ ներկայացնել, որ շուկան կարողանա գրավել և   ազատել թուրքական ապրանքներից:

-Մենք էնպիսի փաթեթավորված բաներ ունենք: Օրինակ՝  պահածոների գործարան գնացեք և  տեսեք, թե ինչ որակով  է դա արվում: Ես դրան դեմ չեմ, բայց շուկայում կարևորը փաթեթավորումը չի, այլ օրգանիկ լինելը: Այստեղ ասեմ,  որ մեր մարզում աշխատում ենք օրգանիկ մեղր արտադրել, որն իր պահանջներն  ունի, նաև դրսում մեծ գին:  Քիչ կստանան և բայց արժեքի իմաստով  մեղվապահները չեն տուժի:

-Գյուղատնտեսությունից անցնենք քաղաքական հարթություն. Սահմանդրական փոփոխությունների քարոզարշավը դե յուրե մեկնարկված է, շուտով նաև դե ֆակտո այն կակտիվանա,  Վայոց ձորի մարզը, մարզային իշխանությունները պատրա՞ստ են ընդունել և «Այո»-ի, և «Ոչ»-ի ճակատի ներկայացուցիչներին:

-Ի՞նչ ճակատ, ինչի՞ համար են դեմ:

– Ասում են իշխանությունները փորձում են այս ճանապարհով վերարտադրվել:

-Ի՞նչ է նշանակում վերարտադրվեն, իշխանությունները, որ ուզենան վերարտադրվել, վերարտադրվելու են ընտրական միջոցներով, սա ինչ կապ ունի Սահմանանադրության հետ: Փոփոխության հետ վերարտադրությունն  ինչ կապ ունի: Դե հիմա հանրաքվե  է, կանենք, կտեսնենք: Ես կարդացել եմ և ինձ  շատ դուր է գալիս, բոլոր փոփոխությունները: Մենք մեր բնակիչներին ներկայացնում ենք փոփոխությունները, իրենք իրենց կարծիքը թող արտահայտեն  հանրաքվեի միջոցով, թե չէ դեմ եմ, կողմ եմ:

-Ամեն դեպքում օրենքով սահմանված կարգով պատրա՞ստ եք հավասար պայմաններ ստեղծել քարոզարշավի համար Նախագծին  և դեմ, և կողմ արտահայտվողների համար:

-Ի՞նչ խնդիր կա է՜, էդ տեսակ խնդիր Վայոց ձորի մարզում երբեք չի եղել: Ավելին՝ վայոցձորցիներին քարոզարշավ պետք էլ  չի, յուրաքանչյուրն ինքնուրույն գիտակցում է:

 Մարիամ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ

Վայոց ձոր-Երևան

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում