Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու ժամանակինշահագործման հանձնելը կախված է Թուրքիայից. Վրաստանի փոխվարչապետ

Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու ժամանակինշահագործման հանձնելը կախված է Թուրքիայից. Վրաստանի փոխվարչապետ

Վրաստանն ու Ադրբեջանը գրեթե կատարել են Թբիլիսի-Կարս երկաթուղային նախագծի գծով պարտավորությունները, իսկ երկաթուղու շահագործման հանձնելը կախված է Թուրքիայից:

Այս մասին, ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը, այսօր ԱՊԱ-ին հայտնել է Վրաստանի փոխվարչապետ, էկոնոմիկայի նախարար Դիմիտրի Կումսիշվիլին:

«Անցյալ շաբաթ հանդիպում է տեղի ունեցել Ադրբեջանի տրանսպորտի ոլորտի պաշտոնական անձանց եւ մասնագետների հետ: Կարելի է ասել, որ Վրաստանն ու Ադրբեջանը կատարել են բոլոր աշխատանքները: Թուրքական կողմը պետք է բոլոր աշխատանքներն ավարտին հասցնի ժամանակին, որպեսզի մենք իմանանք բացման իրական ժամկետը: Երկաթուղային ճանապարհի ժամանակին շահագործման հանձնելը կախված է թուրքական կողմից», -ասել է Դիմիտրի Կումսիշվիլին:

«Ադրբեջանի երկաթուղային ճանապարհներ» ընկերության նախագահ Ջավիդ Գուրբանովը մայիսի կեսերին Թբիլիսիում հայտարարել էր, որ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս (ԲԹԿ) երկաթուղային ճանապարհի նախագծի իրագործումն ուշացվում է հիմնականում Թուրքիայի տարածքով անցնող հատվածում:

«Սակայն խնդիրը նրանում է, որ նախագծի Թուրքիայի հատվածում աշխատանքներն ուշացվում են: Հուսով եմ, որ թուրքական կողմը կկատարի մինչեւ տարեվերջ իրենց տարածքով անցնող հատվածը շահագործման հանձնելու խոստումը», -ասել էր նա:

Anspres.az կայքն ավելի վաղ հայտնել էր, որ Թբիլիսիում Վրաստանի, Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի տրանսպորտի նախարարների հանդիպման ժամանակ ԲԹԿ երկաթուղագծի նախագծի գծով եռակողմ համակարգման խորհրդի նիստում Ադրբեջանի տրանսպորտի նախարար Զիյա Մամեդովը երկաթուղու շինարարության ուշացման պատճառը նշել է «տեղանքի բարդ ռելիեֆն ու աշխարհում ընթացող ֆինանսական խնդիրները»:

«Վրաստանում նախագծի իրականացման աշխատանքների համար նախկինում որոշվել էր ծախսել 200 մլն դոլար, սակայն հետո այն բարձրացվեց 575 մլն դոլարի», – հիշեցրել է նա եւ հույս հայտնել, որ նախագիծը գուցե հնարավոր լինի ավարտին հասցնել 2017 թվականին:

Նախկինում Թուրքիայի տրանսպորտի նախարար Բինալի Յըլդըրըմը եւս Թբիլիսի-Կարս երկաթուղագծի շինարարության ուշացումը կապել էր «աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացների հետ», որոնք, իր խոսքով` «լրջորեն խոչընդոտում են այդ եւ այլ նախագծերի իրանակացմանը»:

Ադրբեջանի փոխվարչապետ Աբիդ Շարիֆովը դեռեւս 2015 թվականի սեպտեմբերին պաշտոնապես հաստատել էր Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու թուրքական հատվածի շինարարության մեջ ծագած խնդիրների պատճառով ուշացման մասին մամուլում տարածված լուրերը` որ այդ տարվա համար նախատեսված աշխատանքները կատարվել են 44,8 տոկոսով:

Ադրբեջանի փոխվարչապետը պաշտոնապես հայտարարել է, որ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու շինարարությունը գրաֆիկի մեջ չի տեղավորվելու, որն, ըստ նախագծի, պետք է շահագործման հանձնվեր դեռեւս 2010 թվականի վերջին:

BBC Azeri-ին դեռեւս 2015 թվականի օգոստոսին հայտնել էր, որ ԲԹԿ երկաթուղային նախագիծը կորցնում է նշանակությունը:

Վերլուծաբանների կարծիքով` արդեն միլիարդ դոլարից ավելի ծախսված ԲԹԿ-ի նախագիծը կարող է չդիմանալ Իրանի նկատմամբ միջազգային պատժամիջոցները վերացվելուց հետո տարածաշրջանում առաջիկայում հիմնադրվելիք այլ նախագծերի հետ մրցակցությանը:

Ադրբեջանցի տնտեսական վերլուծաբան Նաթիգ Ջաֆարլիի կարծիքով` եթե Իրանից եւ Ռուսաստանից, ինչպես նաեւ Ասիայից դեպի Արեւմուտք անցկացվելիք նախատեսվող նախագծերը կյանքի կոչվեն, ապա ԲԹԿ-ի ենթադրվող` առանց այն էլ ոչ մեծ շահութաբերությունը «զգալիորեն կնվազի»:

«Ռուսաստանը պատրաստվում է դեռեւս խորհրդային ժամանակաշրջանում Չեխիա եւ Սլովակիա անցկացված երկաթուղագծերն արդիականացնել եւ այն միացնել դեպի Չինաստան ու Հնդկաստան գնացող իր երկաթուղագծերին: Դեպի Եվրոպա Թուրքիայի վրայով ելքի երթուղի է պատրաստվում նաեւ Իրանից: Ապագայում այդ երթուղուն կարող են միանալ նաեւ Պակիստանն ու Աֆղանստանը: Այդ պատճառով էլ այլընտրանքային երկաթուղագծերը խիստ գրավիչ են», -նշել է Ջաֆարլին:

Վերլուծաբանը գտնում է, որ ԲԹԿ-ի գլխավոր խնդիրը Միջին Ասիայից եւ Հեռավոր Արեւելքից եկող բեռնատար վագոնները Կասպից ծովի վրայով լաստանավերով անցկացնելն է: «Դա եւ՛ թանկ, եւ՛ ժամանակատար գործընթաց է, ինչը խիստ նվազեցնելու է Ադրբեջանի կողմից ապագայում նախատեսված եկամուտները», – ընդգծել է նա:

Նաթիգ Ջաֆարլիի կարծիքով` եթե անգամ ԲԹԿ-ը շահագործման հանձնվի, ապա նախագիծն ամենաշատը տարեկան 45-50 մլն մանաթ եկամուտ կարող է բերել Ադրբեջանի բյուջեին, ինչը բոլորովին էլ մեծ թիվ չէ:

ԲԹԿ-ի նախագիծը 2007 թվականի փետրվարի 7-ին Թբիլիսիում ստորագրել են Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը, Վրաստանի այն ժամանակվա նախագահ Միխայիլ Սաակաշվիլին եւ Թուրքիայի այն ժամանակվա վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:

Ադրբեջանական ԶԼՄ-ներում բազմիցս նյութեր են հայտնվել, որտեղ երկաթուղագծի շինարարության ձգձգման պատասխանատվությունը բարդում են թուրքական եւ վրացական կողմերի վրա: Ավելի վաղ` 2013 թվականին, մասնագետները վստահեցնում էին, որ երկաթուղու շահագործման հանձնելու ժամկետների պարբերաբար ձգձգումն ավելի շատ քաղաքական, քան թե տեխնիկական դրդապատճառներ ունի:

Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղագծի շինարարության մեկնարկը տրվել էր 2008-ին: Նախագծի նախնական արժեքը կազմել էր 422 մլն դոլար, որի 202 մլն մասը ծրագրվում էր ծախսել վրացական, իսկ 220 մլն մասը` թուրքական հատվածի շինարարության վրա: 30 կմ երկարությամբ վրացական հատվածի նախագծման, շինարարության եւ այլ աշխատանքների համար Ադրբեջանի կողմից հատկացված գումարը հետագայում մեծացվել է մինչեւ 575 մլն դոլար: 2007-ին Ադրբեջանը Վրաստանին եւս 200 մլն դոլարի արտոնյալ վարկ (տարեկան 1 տոկոս) է հատկացրել երկաթուղու շինարարության համար: Սակայն այդ միջոցները բավարար չեն հանդի սացել, եւ արդեն 2011 թ. երկաթուղու շինարարության համար Ադրբեջանը Վրաստանին տարեկան 5 տոկոս տոկոսադրույքով եւս 550 մլն վարկ է հատկացրել:

Այսպիսով, Կարս-Ախալքալաք երկաթուղային ճանապարհի վրա Ադրբեջանը մինչ այժմ արդեն 1,3 մլրդ դոլարից ավելի գումար է ծախսել: Թուրքական կողմի հավաստմամբ` 2014 թվականի տվյալներով, երկաթգծի թուրքական 70 կմ երկարությամբ հատվածի ավարտին հասցնելու համար նախատեսված էր ծախսել մոտ 500 մլն դոլար:

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում