Ինովացիոն կենտրոնում նախագծվող ու արտադրվող սարքերով ծղոտից էներգիա են ստանում, արհեստական անձրև առաջացնում ու չեզոքացնում կարկուտը

«Բարվա»-ի նորարարական լուծումները

Ծղոտին, ծառի չոր ճյուղերին ու առաջին հայացքից իրենց «առաքելությունն» ավարտած կենսազանգվածի մյուս բաղադրիչներին Հայաստանի վեց հեռավոր համայնքներում սկսեցին ուրիշ աչքով նայել ընդամենը երկու տարի առաջ: «Կենսազանգվածով ջեռուցման լուծումներ գյուղական համայնքներում»` ԵՄ աջակցությամբ 2015-2017թթ. իրականացված պիլոտային ծրագիրը վեց չգազաֆիկացված համայնքներում ոչ թե ուղղակի ջեռուցման խնդիր լուծեց, այլ դրա համար ամենանպատակահարմար ու անվնաս տարբերակը գտավ: Ջերմային էներգիայի աղբյուրը ո´չ գյուղացիների գրպանին էր դիպչում, ո´չ էլ բնության պահպանությանը, ուստի ծրագրի հաջողությունը կասկածից վեր էր:

ԵՄ հայաստանյան գրասենյակի ծրագիրը կյանքի կոչելուն նպաստել է «Բարվա» ինովացիոն կենտրոնը: Հենց այստեղ նախագծված ու արտադրված վառարաններում է կենսազանգվածը վերածվել էներգիայի: Սա կենտրոնի ոչ առաջին, ոչ էլ վերջին հաջողված լուծումն էր: Մինչ այդ, կենտրոնում նախագծվել ու արտադրվել են հակակարկտային, արհեստական անձրևների խթանման, հակացրտահարության և այլ համակարգեր: Թալինում գտնվող գործարանում արտադրվող համակարգերից որոշները` տեղական, մյուսներն էլ արտաքին շուկա են հանվում:

Կենտրոնի փոխտնօրեն, տեխնիկական գիտությունների թեկնածու Արման Վարդանյանը հպարությամբ է նշում` «Բարվա»-ի արտադրած համակարգերը մեծ պահանջարկ ունեն Եվրոպայում. գնով 3-4 անգամ զիջում, որակով` եթե ոչ գերազանցում, ապա առնվազն չեն զիջում մրցակիցներին: «Եվրոպական երկրներում` հատկապես Բելգիայում ու Լեհաստանում, մասսայական օգտագործվում են անտիֆրոստ` հակացրտահարության, ինչպես նաև արհեստական անձրևների համակարգերը: Հակացրտահարության համակարգը տրակտորին միացված սայլ է, որը պտտվելով այգու մեջ` աջ ու ձախ կողմերից տաք ու թանձր գոլորշի է արձակում: Նման մեկ համակարգը կարող է 5-6 տարածք պաշտպանել ցրտահարությունից: Պակաս պահանջարկ չունեն նաև հակակարկտայինները. միայն Հայաստանում և Արցախում մինչև հիմա տեղադրվել է մոտ 600 կայան: Բացառությամբ Գեղարքունիքի և Սյունիքի մարզերի, ՀՀ մյուս մարզերում կան մեր կայաններից»,-ասում է Արմանն ու փոքր-ինչ մանրամասնում գազագեներատորային հակակարկտային կայանների գործունեության սկզբունքը:-Դրանք հարվածային ալիքներ են գեներացնում, որոնք, որոշակի բարձրությունների հասնելով, կարկտային գոյացությունները ցրում են ու անձրևի տեսքով բերում ներքև»:

Տեսական դաշտի լրացվող բացերը

Ցանկացած խնդրի համար նորարար լուծում փնտրելը «Բարվա»-ի գերնպատակն է արդեն 13 տարի: Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի նախկին ուսանող, այժմ կենտրոնի փոխտնօրեն Արման Վարդանյանը տեսական գիտելիքները գործնականում կիրառելու առաջին հնարավորությունը հենց այստեղ է ստացել: Ուսանողական տարիներից կենտրոնի աշխատանքներում ներգրավված լինելը լրացնում էր Պոլիտեխնիկի աղքատիկ լաբորատորիաների թողած բացը: «Իմ սովորելու տարիներին Պոլիտեխնիկում լաբորատոր փորձեր անելու հնարավորություն, մեղմ ասած, չկար, ուստի ստիպված էինք ուրիշ տեղ փնտրել, որտեղ հնարավոր կլիներ մեր ստացած գիտելիքները կիրառել»,-ասում է այժմ արդեն Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի դասախոս Արման Վարդանյանը:

Բուհում սովորելու տարիներին Արմանը նաև մայրենի լեզվով համապատասխան գրականության պակաս է զգացել: Նանոէլեկտրոնիկայի ոլորտին վերաբերող նյութերը ժամանակին օտարալեզու աղբյուրներից քաղած Արմանը փորձում է ինչ-որ չափով լրացնել այդ բացը. նանոէլեկտրոնիկայի հիմնական ուղղությունների, նոր սարքերի ու դրանց աշխատանքի սկզբունքների մասին ընդգրկուն աշխատությունը լույս կտեսնի այս տարվա ընթացքում: Գրքի համահեղինակ Արման Վարդանյանը լիահույս է, որ այն ՏՏ ոլորտով հետաքրքվածներին բավականին նյութ կտա:

Լիլիթ ՊՈՂՈՍՅԱՆ