«Փաստ». Կա­րող է ունե­նանք շատ լավ փաս­տա­թուղթ, խնդիրն իրա­կա­նա­ցումն է

«Փաստ». Կա­րող է ունե­նանք շատ լավ փաս­տա­թուղթ, խնդիրն իրա­կա­նա­ցումն է

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

ԿԳՄՍ նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել նախագիծ, որով առաջարկում է մի շարք փոփոխություններ կատարել հանրակրթության ոլորտում: Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը «Փաստի» հետ զրույցում անդրադարձել է առաջարկվող մի քանի փոփոխություններին:

1-4-րդ և 5-րդ դասարանի առաջին կիսամյակում աշակերտները գնահատական չեն ստանա, իսկ ընդհանրապես անբավարար գնահատական չի լինի

Եթե իրավիճակը կատարելության մեջ դիտարկենք, ապա ակնհայտ է՝ երեխաներին սովորելու համար պետք է ներքին, ոչ թե արտաքին մոտիվացիա:

Թվանշանն արտաքին մոտիվացիա է, բայց, մյուս կողմից, ներքին մոտիվացիա առաջացնելը շատ դժվար է: Եթե հիմա փորձում ենք կրթական համակարգը, գոնե դրա առաջին աստիճանը՝ կրտսեր դպրոցը, կառուցել միայն ներքին մոտիվացիայի վրա, սա իդեալի մեջ լավ գաղափար է, բայց այստեղ նախարարությունը պետք է կարողանա բավականին լուրջ փոփոխություններ անել դասագրքերի մեջ, փոխել ուսուցիչների մասնագիտական որակները, երկրում կրթության նկատմամբ վերաբերմունքը: Կրթության մեջ այսօր շատ մեծ տարածում ունեն հումանիստական գաղափարները:

Թվանշանը հանելը հումանիստական գաղափարներից մեկն է, բայց եթե միայն հումանիզմով առաջնորդվելով ինչ-որ քայլ ես անում, որը չես լրացնում այլ գործոններով, կա ռիսկ, որ քո վիճակը կարող է ավելի վատանալ:

Հնարավոր է՝ եթե թվանշանները հանեցինք, կրթության որակը չլավացրեցինք, մնաց նույնը, այն երեխաները, որոնք սովորում էին թվանշանի համար, այլևս չսովորեն: Սա է ռիսկը:

Աշակերտը, բացի պետական պարտադիր առարկաներից, կկարողանա ընտրել իր նախընտրածները

Չեմ պատկերացնում, թե դա ինչպես է արվելու գյուղական դպրոցներում: Ենթադրենք՝ դասարանում կա հինգ երեխա, որոնք ընտրում են տարբեր առարկաներ: Ինչպե՞ս է դպրոցը կարողանալու ապահովել դրանց դասավանդումը:

Բուհերում էլ ունենք նման պրակտիկա, երբ ուսանողներն առարկաներ են ընտրում, դա բուհերում չի աշխատում, բազմաթիվ խնդիրներ կան, հիմնականում՝ ֆինանսական:

Հաճախ ստիպված են լինում ուսանողին ասել՝ դու սա ընտրիր, որ դասախոսն առանց ժամի չմնա: Կարծում եմ՝ առարկաներ ընտրելու հարցը հիմնականում դեկորատիվ մի բան է լինելու, մանավանդ այն աշակերտների համար, որոնք բուհ չեն գնալու:

Հայոց լեզվի դասաժամերը կարող են նվազել

Նախ՝ փոփոխությունները քննարկման փուլում են: Ամեն ինչ պետք է բալանսավորվի, մանավանդ նախարարությունը հայտարարել է, որ դպրոցներում հայոց լեզվի ուսուցմանը մեծ տեղ է տրվելու՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքով հայոց լեզվի դասավանդումը բուհերում օրենքով պարտադիր չի լինելու:

Բարդ հարց է՝ որ առարկային քանի ժամ տալ, որովհետև բոլոր առարկաներն էլ կարևոր են: Ի վերջո, եթե քիչ ժամաքանակն արդյունավետ դասավանդես, կարող ես ավելի լավ արդյունքի հասնել:

6STOPPED
Կարծում եմ՝ այս հարցում մասնագիտական շրջանակները պետք է որոշակի փոխզիջման գան, նախարարությունը պետք է համոզի մարդկանց, թե ինչու է ցանկանում նման փոփոխություն անել: Բայց այս նոր չափորոշիչը նաև ճկունություն է տալիս, այսինքն՝ եթե որևէ դպրոց գտնում է, որ հայոց լեզուն կարևոր է, իրենք հնարավորություն ունեն ժամերն ավելացնելու:

Նախատեսվում է ներդնել ուսուցիչների ատեստավորման նոր կարգ, ինչից հետո նրանց աշխատավարձը կարող է բարձրանալ

Ինձ համար սա ամենավիճարկելի հարցն է: Նախ՝ այստեղ մի խնդիր կա, որ եթե ատեստավորման ժամանակ ուսուցիչը ցածր է ստանում, հնարավոր է՝ իրեն աշխատանքից ազատեն:

Չենք կարող սա անել, որովհետև Հայաստանում որոշ առարկաների դեպքում ուսուցիչների թիվը քիչ է և տարեցտարի քչանում է: Հայաստանում այսօր 60 տարեկանից բարձր ուսուցիչների թիվը մոտավորապես 7000 է, որը ուսուցիչների ընդհանուր թվի մոտավորապես 23 տոկոսն է: Մինչև 25 տարեկան մոտավորապես 750 ուսուցիչ ունենք:

Ներքևից շատ քիչ են գալիս, իսկ երբ 60 տարեկանից բարձր տարիք ունեցողները գնան թոշակի, ուսուցիչների լուրջ դեֆիցիտ կունենանք: Աշխատավարձի մասով: Հասկանում եմ տրամաբանությունը, որ պետք է լավ ուսուցչին շատ վճարել, բայց կրթության համակարգում շատ դժվար է որոշել՝ ինչ է նշանակում արդյունավետ ուսուցիչ: Օրինակ՝ եթե ուսուցիչը լավ է տիրապետում իր առարկային, նա արդյունավետ ուսուցիչ է, թե՞ ոչ:

Եթե նա լավ մեթոդներ է կիրառում, բայց այդքան էլ լավ չի տիրապետում առարկային, նա՞ է լավը: Եթե ուսուցիչը լավ մեթոդներ գիտի և տիրապետում է առարկային, բայց երեխաների հետ լեզու չի գտնում, նա՞ է լավը, և այսպես շարունակ: Սա շատ դժվար հարց է: Ինչո՞ւ են աշխարհում շատերը հրաժարվում այս համակարգից, որովհետև տեսնում են՝ շատ դժվար է որոշել, թե ով է լավ ուսուցիչը:

Այստեղ մեկ ուրիշ հարց էլ կա. եթե ամեն դեպքում կարծում ես, որ պետք է որոշես լավագույնին, խնդիր ես ունենում: Եթե 20 տոկոսին տվեցիր բարձր աշխատավարձ, բա մնացած 80 տոկոսը: Չէ որ երեխաները նաև այդ 80 տոկոսի մոտ են սովորելու: Համակարգի ներսում առաջանում է խտրականություն, առաջ են գալիս դեմոտիվացված ուսուցիչներ, որոնք կարող են վիճարկել՝ ինչու է այս կամ այն ուսուցիչը լավը:

Կան աշխատանքներ, որոնց դեպքում հեշտ է չափել լավն ու վատը: Ուսուցչի և դասախոսի աշխատանքները բարդ են: Չես կարող հասկանալ, թե դասարանում իրականում ինչ է տեղի ունենում: Կան բաներ էլ, որոնք տեղի են ունենում, և դա դժվար է չափել: Կրթության մեջ շատ անտեսանելի, անչափելի բաներ կան, որոնք երբեմն ավելի կարևոր են, քան չափելիները:

Նախկինում էլ ինչ-որ բաներ արել ենք, կիսատ թողել, հետո ասել՝ դպրոցնե՛ր, դուք չեք կարողանում աշխատել

Նման փաստաթղթեր այսօր հեշտ է գրել: Կա միջազգային փորձ, և կարող ես ինչ-որ երկրներից ինչ-որ բաներ վերցնել: Այստեղ նախարարության ամբողջ խնդիրն այն է, թե ինչպես է այդ ամենն իրականացնելու: Կարող է ունենանք շատ լավ փաստաթուղթ, ինչպիսին մինչ օրս ունեցել ենք, այստեղ խնդիրն իրականացումն է:

Որքանով է նախարարությունը կարողանալու ֆինանսական միջոցներ բերել, հատկապես հիմա, երբ տնտեսության վիճակը վատացել է և վատանալու է: Նախարարությունը սկսում է հավակնոտ ռեֆորմ առանց ֆինանսական երաշխիքների, եթե այդ երաշխիքները չեղան, այս ամբողջը կլցվի ջուրը: Առաջին՝ վստա՞հ ենք, որ փող կա, երկրորդ՝ ունե՞նք բարեփոխիչների թիմ:

Նախարարության խնդիրներից մեկն էր այս երկու տարվա ընթացքում ձևավորել որոշակի թիմ, որը պատրաստ կլինի այս փաստաթուղթն իրականացնել: Ասենք թե սեպտեմբերին փաստաթուղթը հաստատվեց, բայց ունե՞նք այդ թիմը, որը ոչ թե մրցույթով պետք է հավաքենք, այլ արդեն պետք է ձևավորած լինեինք, որովհետև եթե կեսից ես թիմ ստեղծում, դա այնքան արդյունավետ չէ, որքան սկզբից ստեղծածը: Իհարկե, շատ կարևոր է, որ այն ինչ գրվում է, մինչև վերջ տարվի:

Հիմա եթե թվանշանը հանեցին, ուսուցիչներին ասում են՝ թվանշաններ չկան, երեխաներին սովորեցրեք: Եթե երեխաները չեն սովորում, ուրեմն դուք եք մեղավոր: Սա էլ ճիշտ չէ: Նախկինում էլ ինչ-որ բաներ արել ենք, կիսատ թողել, հետո ասել՝ դպրոցնե՛ր, դուք չեք կարողանում աշխատել:

Մանրամասները՝ թերթի այսօրվա համարում

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում