Արցախի հարցում Թուրքիան և Ադրբեջանը երկու ծրագիր ունեն. Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան
Նմանատիպ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Թե՛ հիմա, թե՛ նախկինում մենք գործ ենք ունեցել թուրք-ադրբեջանական դաշինքի թշնամական քաղաքականության հետ: Այլ բան է, որ տարածաշրջանային իրողությունները և աշխարհաքաղաքական զարգացումները որոշ փուլերում հակառակորդներին ստիպել են պարզապես ակտուալ պահել հարցը: Իսկ այն ժամանակահատվածներում, երբ ավելի մեծ օգուտ կորզելու հնարավորություններ են լինում, փորձում են ստանալ դրանք: Անդրադառնալով վերջին շրջանում Թուրքիայից ու Ադրբեջանից հնչող հայտարարություններին՝ «Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը: «Համոզված եմ, որ հիմա մենք ապրում ենք այնպիսի ժամանակահատվածում, երբ Թուրքիան ու Ադրբեջանը իրական հնարավորություն են տեսել Արցախյան հակամարտության կարգավորման հարցում որոշակի ձեռքբերումներ ունենալու տեսանկյունից:
Խոսքը նախևառաջ տարածքային ձեռքբերումների մասին է՝ ակնհայտ է, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան պատրաստվում են պատերազմի: Բայց դա պլան մաքսիմումն է, իսկ պլան մինիմումն առնվազն Թուրքիայի ներգրավվածությունն է Ղարաբաղյան խնդրի քննարկմանը, ու այդ ճանապարհով նաև Հարավային Կովկասի քաղաքական և աշխարհաքաղաքական օրակարգի կարևոր կողմ դառնալը: Այսինքն, ունեն պլան մաքսիմում և պլան մինիմում: Եվ կախված նրանից, թե հայկական կողմն ինչպես կարձագանքի Թուրքիայից և Ադրբեջանից բխող մարտահրավերներին, նրանք կկողմնորոշվեն, թե հաջորդիվ ինչ նոր նախաձեռնություններով կարող են հանդես գալ ու ինչ օգուտներ կարող են քաղել այդ իրավիճակից»,-ընդգծեց քաղաքագետը:
Դիտարկելով Թուրքիայի ակտիվացման գործոնը՝ նա նշեց, որ իրականում հայկական հարցը շատ մեծ նշանակություն ունի Թուրքիայի համար. «Անկարայի բոլոր ցանկությունները, օրինակ՝ ավելի ակտիվ ներգրավվել ԵՄ աշխատանքներում, տարիներ շարունակ, որպես կանոն, զսպվել են Հայկական հարցի միջոցով: Թուրքիան Հայկական հարցի կապանքներից ազատվելու խնդիր ունի, որի լուծման երկուերեք տարբերակ է տեսնում: Արդեն հիմա փորձում են ստեղծել կոնֆլիկտ, մեղադրանքներ են հնչում: Չեմ բացառում, որ նույնիսկ որոշակի ռազմական գործողություններ լինեն, որից հետո գալիս է նստելու և պայմանավորվելու ժամանակը:
Վստահ եմ, որ Թուրքիան անպայման փորձելու է ամեն ինչ անել, որ արդեն այս փուլում Հայկական հարցի ազդեցությունը, որպես Թուրքիային զսպող քաղաքական գործոն, վերջնականապես դուրս գա թե՛ տարածաշրջանային քաղաքականությունից և թե՛ աշխարհաքաղաքական տերությունների գործիքակազմից: Թուրքիան առնվազն փորձում է Հայկական հարցը լուծել, ինչը Թուրքիայի համար դռներ կբացի դեպի հարավային Կովկասի քաղաքականություն, հետագայում նաև ավելի հեռու գնացող տարածաշրջաններ: Իրենք ուզում են ամեն կերպ ազատվել այդ զսպող գործոնից»: Ինչ վերաբերում է նաև բացահայտ սպառնալիք պարունակող հայտարարությունների ֆոնին հայկական կողմի արձագանքներին, անելիքներին ու դիրքավորմանը դիվանագիտական դաշտում, քաղաքագետը ընդգծեց. «Դատելով իշխանության ներկայացուցիչների այն հայտարարություններից, որոնք առկա են հանրային տիրույթում, կարելի է ասել, որ Հայաստանի իշխանությունները բացարձակապես չեն ցանկանում զբաղվել թուրք-ադրբեջանական մարտահրավերների չեզոքացման գործով:
Տպավորություն է, թե փորձում են խնդիրը հաղթահարել՝ այն չտեսնել տալու միջոցով, չզբաղվել դրանով՝ հուսալով, որ ամեն ինչ կանցնի, և Հայաստանը չի ունենա այն սպառնալիքները, որոնք այսօր ակնհայտորեն նշմարվում են»: Նա շեշտեց, որ ՀՀ իշխանությունները շարունակում են պնդել, թե պատերազմի վտանգ չկա. «Մշտապես նման քարոզչական թեզեր են դաշտ նետվում, որոնց միակ նպատակը հանրության զգոնությունը բթացնելն է: Քաղաքական իշխանությունից որևէ ազդակ չկա, որ Հայաստանը կանգնած է լուրջ սպառնալիքների առջև:
Փառք Աստծո, դա ինչ-որ չափով կոմպենսացնում են մեր զինվորականները, որոնք շատ հստակ խոսում են վտանգների մասին: Ահազանգն այն աստիճանի է հասել, որ արդեն իսկ աշխարհազոր ստեղծելու անհրաժեշտության մասին են խոսում: Այն ներկայացնում են որպես մեր անվտանգության համակարգի կարևոր բաղկացուցիչ, որը պետք է շուտափույթ ստեղծվի, որովհետև կա Թուրքիայի կողմից սկսվող ռազմական գործողությունների իրական վտանգ: Մեր զինվորականությունը շատ ավելի ադեկվատ է գնահատում տարածաշրջանում առկա իրավիճակը, սպառնալիքների բնույթը, ինչը չի կարելի ասել քաղաքական իշխանության մասին, որն անգամ աշխարհազոր ստեղծելու հարցն է դարձնում իրավական երկար քննարկումների առարկա՝ առանց հասկանալու, որ այդ խնդիրները լուծելու համար կարող ենք անգամ ժամանակ չունենալ»: Ըստ մեր զրուցակցի, առաջին խնդիրը, որը պետք է դիվանագիտական դաշտում, Թուրքիայի և
Ադրբեջանի ակտիվության զսպումն է. «Դրա համար պետք է օգտագործել մեր դաշնակցային հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, ճիշտ ներկայացնել սպառնալիքի էությունը միջազգային հանրությանը: Պետք է ճիշտ ներկայացնել նաև այն, որ գործ ունենք ագրեսիվ քաղաքականության հետ, որի հետևանքը ծանր է լինելու ոչ միայն Հայաստանի համար, այլ կարող է անգամ աշխարհաքաղաքական իրավիճակ փոխել, և մեր տարածաշրջանը կարող է թուրքական ազդեցության գոտու վերածվել: Հավաստիացնում եմ, որ սա ցանկալի չէ ո՛չ Ռուսաստանի, ո՛չ Եվրոպայի, ո՛չ էլ ԱՄՆ-ի համար:
Ակտիվ աշխատանք պետք է տանել դաշնակիցների, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ, ՆԱՏՕ-ի անդամ մեր բարեկամական երկրների հետ ու ամեն ինչ անել, որ Թուրքիայի ակտիվությունը զսպվի: Մինչդեռ տեսնում ենք, որ մեր ԱԳ նախարարը չի մեկնաբանում Ալիևի ագրեսիվ հայտարարությունները, չի մեկնաբանում Էրդողանի՝ ՄԱԿ-ում արված հայտարարությունները, Թուրքիայի ԱԳ և պաշտպանության նախարարների սպառնալիքները: Ամեն ինչ թողնվում է առանց մեկնաբանության, առանց պատասխանի, ինչը թույլ է տալիս թշնամուն իրեն անպատժելի զգալ տարածաշրջանում»:
Մանրամասները՝ թերթի այսօրվա համարում:
Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում