«Առավոտ». «Փաթեթով» մեղադրանքներ` մի քանի հոգու համար. խմբագրական

«Մեր իրավապահները մի շատ հետաքրքիր սովորություն ունեն’ նրանք սիրում են մարդկանց դեմ մեղադրանքներ առաջադրել, իսկ այնուհետև դատել նրանց, այսպես ասած, «փաթեթով»’ մեղադրանքի միևնույն տեքստը կիրառելով մի քանի հոգու համար: Դա նկատելի էր, օրինակ, «Մարտի 1»-ի գործերում, մեղադրյալի աթոռին նստած էին, ասենք, 7 հոգի, և նրանք, իբր, կազմակերպել էին զանգվածային անկարգությունները: Կարծես թե նրանք սիամական երկվորյակներ էին և նույն պահին կատարել են միևնույն գործողությունները: Այդ հեղհեղուկ մեղադրանքի հիման վրա էլ նրանք դատապարտվեցին’ առանց մանրամասնելու, թե որ պահին ով ինչ է կատարել, ինչ հայտարարություն կամ կոչ է արել, որի հետևանքով էլ տեղի ունեցան այդ անկարգությունները: Սակայն այստեղ պատճառահետևանքային կապերը բացահայտելու համար շատ նուրբ աշխատանք է պետք. հաստատ մեղադրանքի տեքստը գրող քննիչները չէին ուսումնասիրել սոցիալական հոգեբանությունը և չէին կարող ասել, թե երբ և ինչու է «կարգին» ժողովուրդը դառնում «անկարգ» և վերցնում «կացիններն ու եղանները»: «Մարտի 1-ի» գործերում, իհարկե, 50 տոկոսով առկա էր քաղաքական պատվերը, իսկ մյուս 50 տոկոսը քննիչների և դատավորների ծուլությունն էր ու ոչ պրոֆեսիոնալիզմը:
Նույն «չափաբաժինները» նկատվում են «Հարսնաքարի» գործով: Վեց հոգի մեղադրվում են «մահվան հետևանքով անզգույշ ծեծի» մեջ [այդպիսի նուրբ և քնքուշ ձևակերպում է ընտրված’ սպանությունը բքողարկելու համար], և մասնավորեցված չէ, թե ով ինչ է արել’ մի՞թե նրանք հավասարապես հարվածներ են հասցրել բոլոր տուժածներին, և այդ հարվածներից որո՞նք էին մահացու Վահե Ավետյանի համար: Եթե նախորդ դեպքում քննությունը ենթադրում էր «կոլեկտիվ պատասխանատվություն», ապա այստեղ նպատակը հակառակն է’ «կոլեկտիվ անպատասխանատվությունը»: Ո՞ւմ գաղափարն էր ռեստորանի այցելուներին ծեծելը, ո՞վ էր սադրողը, «շիրա տվողը», ով որ չափով էր հանցագործությունն իրականացրել: Ի՞նչ են նշանակում’ «սա մեռավ, էլ մի՛ խփեք» բառերը: Այդ հարցերի պատասխանները նախաքննությունը չտվեց, վախենամ’ չի տա նաև դատարանը:
Նման հանգամանքների վրա իրավացիորեն ուշադրություն են դարձրել «Հարսնաքարի» գործով տուժածների իրավահաջորդների փաստաբանները և «Վահե Ավետյան» հասարակական նախաձեռնությունը, որի մեջ, ի դեպ, կան ինձ համար շատ հարգելի ու համակրելի մարդիկ: Միակ բանը, որի հետ ես համաձայն չեմ, այդ նախաձեռնության կոչն է’ «ժողովրդական տրիբունալ» ստեղծելու: Անկախ նրանից, թե որոնք են, ըստ գաղափարի հեղինակների, այղ «տրիբունալի» նպատակները, իրականում գաղափարը կարող է ակամա հանգեցնել «հեղկոմների», հասարակական հավատաքննիչների և դահիճների ինստիտուտի, ինչը, իմ տեսանկյունից, մերժելի է: Պահանջել կոռումպացված և քաղաքական պատվեր կատարող իրավապահներից իրականացնել նորմալ արդարադատություն’ այո´, փորձել որևէ ձևով արդարադատությունն իրականացնել «սեփական ուժերով»’ ո՛չ: Ինչպես կասեր հայտնի կատակերգության հերոսը’ «դրանք մեր մեթոդները չեն, Շուրիկ»»,-գրում է «Առավոտի» գլխավոր խմբագիրը այսօրվա խմբագրականում: