Բրիտանացի կոմպոզիտորները բացահայտել են Տերյանի և Չարենցի պոեզիայի նոր նրբերանգներ

Դեկտեմբերի 27-ին, ժամը 16:00-ին, Ե. Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանում կկայանա բրիտանական և հայկական վոկալ երաժշտության համերգ:

Ամանորի և Սուրբ ծննդյան նախօրեին կհնչի ջերմություն և սեր ճառագող սիրերգերի փունջ: Համերգի մուտքն ազատ է: Համերգը շարունակությունն է սույն թ. սեպտեմբերին Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտում տեղի ունեցած «Բրիտանական և հայկական երաժշտական կամուրջ» համերգ-նախագծի, որը կայացավ Հայաստանում Միացյալ Թագավորության դեսպանատան աջակցությամբ և նվիրված էր Միացյալ Թագավորության և Հայաստանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 25-ամյակին:

Ներկայացնում ենք զրույց համերգների կազմակերպիչ, կոմպոզիտոր, դաշնակահար, Լոնդոնի Թագավորական երաժշտական ակադեմիայի շրջանավարտ Արփինե Կալինինայի հետ:

– Որպես համերգների կազմակերպիչ՝ պատմեք բրիտանական և հայկական մշակութային կամրջի մասին:

– Այս երաժշտական կամուրջը իրականություն դարձավ Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատան, նորին մեծության դեսպան տիկին Ֆարնուորթի անգնահատելի աջակցությամբ` դառնալով հայկական և բրիտանական մշակույթը կապող նոր գեղեցիկ ձեռնարկների հիմք, որի հաջորդ կանգառն արդեն Ե. Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանում կայանալիք համերգն է:

Կամրջի հիմքում ընկած են իմ լոնդոնյան ուսումնառության տարիները: Լոնդոնում ուսանելիս բրիտանացի երաժիշտների ուժերով կազմակերպել եմ հայ երաժշտության տարբեր համերգներ` բրիտանացի, ինչպեսև օտարազգի հանդիսատեսին ներկայացնելով հայ երաժշտության և պոեզիայի գեղեցկությունը: Բրիտանացի երաժիշտները հետաքրքրություն դրսևորեցին հայ երաժշտության և մշակույթի հանդեպ: Նրանցից երկուսը նոր ստեղծագործություններ գրեցին հայ պոեզիայի հիման վրա: 

Շնորհիվ այս նախագծի` բրիտանացի տաղանդավոր կոմպոզիտորներ Ջոնաթան Վուլգարն ու Ջեյմս Մորիարթին, որոնց հետ կոմպոզիցիա եմ ուսանել Լոնդոնի Թագավորական երաժշտական ակադեմիայում, Վահան Տերյանի և Եղիշե Չարենցի բանաստեղծություններից ծաղկաքաղ անելով (Դայանա Տեր-Հովհաննիսյանի անգլերեն հրաշալի թարգմանությամբ)` տպավորիչ վոկալ ստեղծագործություններ գրեցին, որոնք առաջին անգամ հնչեցին Կոմիտասի թանգարան- ինստիտուտում` հայ երգիչների` սոպրանո Սոֆյա Սայադյանի և տենոր, ՀՀ վաստակավոր արտիստ Պերճ Քարազյանի փառահեղ կատարմամբ:

Կոմպոզիտորները ժամանեցին Հայաստան՝ հատուկ այդ համերգին ներկա գտնվելու համար և համերգի ավարտին Կոմիտաս կատարեցին հայ երգիչների հետ մեկտեղ: Կարծում եմ, որ Ջոնաթանի և Ջեյմսի ստեղծագործությունները հայ երաժշտության և մշակույթի հանդեպ տածած խորին հետաքրքրության արգասիքն են: Բրիտանացի կոմպոզիտորները կարողացել են ոչ միայն հարազատ մնալ Վահան Տերյանի և Եղիշե Չարենցի պոեզիային, այլև բացահայտել են այդ պոեզիայի նոր նրբերանգներ: Այս տպավորիչ ստեղծագործություններն արդեն իսկ ներառվել են իմ ղեկավարած հայ դասական երաժշտության «Կանթեղ» անսամբլի երկացանկում և կհնչեն դեկտեմբերի 27-ին, ինչպեսև մեր հետագա համերգների ընթացքում: Հուսով եմ, որ այս ստեղծագործություններն իրենց ուրույն տեղը կգտնեն նաև հայ ժամանակակից վոկալ երաժշտության երկացանկում, կկատարվեն Մեծ Բրիտանիայում և աշխարհում:

– Բացի բրիտանացի ժամանակակից կոմպոզիտորների երկերից, ի՞նչ ստեղծագործություններ են հնչելու առաջիկա համերգին:

– Համերգին Պերճ Քարազյանի կատարմամբ կհնչի Բենջամին Բրիտտենի` բրիտանական ժողովրդական երգերի, ինչպեսև Կոմիտասի` հայ ժողովրդական երգերի մշակումների փունջ` բոլորն էլ սիրերգեր: Նշեմ, որ 1965 թ. Բրիտտենն այցելել է Հայաստան և ավելի քան 3 շաբաթ իջևանել և ստեղծագործել Դիլիջանի Կոմպոզիտորների ստեղծագործական տանը: Նույն թ. օգոստոսի 28-ին Երևանում կայացել է Բրիտտենի ստեղծագործություններին նվիրված փառատոնի բացումը, որին Բրիտտենն անձամբ ներկա է եղել: Համերգին կհնչի նաև Ջեյմս Մորիարթիի և իմ համատեղ ստեղծագործությունը` ըստ Ջորջ Բայրոնի սիրային չքնաղ բանաստեղծության: Ինչպես հայտնի է` Բայրոնը 1816-17 թթ. այցելել և մի քանի ամիս ապրել է Վենետիկի Սբ. Ղազար կղզու Մխիթարյան միաբանությունում, որտեղ ուսումնասիրել է հայոց պատմությունն ու լեզուն` գրելով` «Հայերենը Աստծո հետ խոսելու լեզուն է»: Այս համերգը միտված է աշխույժ պահել բրիտանական և հայկական մշակութային կամուրջը, և հուսով ենք` առաջիկայում ևս կլինեն այլ բրիտանական և հայկական համերգներ, ինչպեսև հայ և այլ երկրների մշակույթները կամրջող նոր նախաձեռնություններ:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԲԱԲԱՅԱՆ