Գրիգոր Նարեկացի «Մատյան Ողբերգության» – մաս 10

Բան ԾԵ
Սրտի խորքերից խոսք Աստուծո հետ

Գ
Եվ արդ, ինչպես որ մի հեթանոս իմաստասերի չիմացված մահը չարիք համարել թվաց իսկ որ ճիշտ,
Ես էլ իմ խոսքով հաստատում եմ այդ.
Քանզի անզգա անասունների պես մեռնում ենք ու չենք զարհուրում,
Կորչում ենք՝ ու չենք սարսափում,
Թաղվում ենք՝ ու չենք խոնարհում,
Տարագրվում ենք՝ ու չենք տագնապում,
Եղծվում ենք՝ ու չենք զղջում,
Մաշվում ենք՝ ու չենք հասկանում,
Պակասում ենք՝ ու չենք վերալրվում,
Քայլում ենք՝ ու չենք զգուշանում,
Գերվում ենք՝ ու չենք զգում:
Իսկ Հոբ երանելին հանգիստ է անվանում վախճանը մարդու,
Նույնը սուրբի հետ և ե՛ս կասեի,
Եթե մահացու գործերի բեռը ես չունենայի վրաս ծանրացած:
Մանավանդ որ որոգայթը գաղտնի է, և
Ըստ Եղիշեի՝ «Որպես և ասաց ոմն ի հնույն. «Մահ ոչ իմացյալ՝ մահ է, մահ իմացյալ՝ անմահություն է» – Պլատոնը հավանաբար կամ Կյուրիոն:
այն լարողն աներևույթ,
Եվ ժամանակի տարրը ոչնչից,
Անցյալը անհայտ, և ապառնին կասկածելի,
Ես անհամբեր, և բնությունս թերահավատ,
Ոտքերս անհաստատ, և միտքս ցնդած,
Կրքերս բռնավոր, և բարքս անժուժկալ,
Մարմինս մեղսամակարդ, և ցանկություններս երկրասեր,
Դիմադրությունը տնկակից է ինձ և խառնվածքս ներհակական,
Բնակարանս է կավեղեն, և անձրևներն ուժգնակի,
Կարիքներս անթվելի, և պատահարներն ամենագրավ,
Միտքս չարախնամ, և տենչերս չարակամ,
Կյանքս է միօրյա, և զվարճությունները վաղանց,
Խաբկանքներն են հիմարական, և խաղալիքները տղայական,
Աշխատություններն ընդունայն, և վայելքներն երազական,
Ամբարները ոչնչությամբ են լի, և
պահեստները քամով,
Ստվերի եմ նման, և կերպարանքս է ծիծաղելի,
Զի, ըստ Պողոսի, երբ պատվիրանը վրա հասավ,
Ինձ անպատրաստ գտնելով իրեն,
Կենդանացան մեղքերն արդարության երևումով,
Եվ ես մահացա կյանքի համար ու կորստյան համար կենդանացա:

ԲԱՆ ՀԱ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ
Բ
Իսկ ես անպէտք եմ ամէն ինչի մէջ,
Եւ պարսաւելի, որքան հնար է ասել խօսքերով,
Նիրհում եմ` մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ` մինչդեռ զգաստ եմ երեւում,
Բարեպաշտութեանս մէջ գայթակղւում եմ,
Եւ վրիպում` մինչդեռ աղօթում եմ,
Ընթանալիս` հանկարծ կանգ եմ առնում,
Հազիւ արդարացած` մեղանչում եմ,
Ու դեռ նոր խաղաղուած` վրդովւում դարձեալ,
Մինչդեռ արշաւում եմ առաջ` դէպի ետ եմ հակամիտում,
Ու քայլելիս` կրունկիս վրայ դառնում եմ ետ,
Լոյսի հետ` մի մաս խաւար եմ կցում,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարիքների կուղի հետ ե՛ւ չարիքներ եմ հիւսում,
Հազիւ կանգնած` կրկին գլորւում եմ,
Ծաղկում եմ ու չեմ տալիս պտուղ,
Ասում եմ ու չեմ գործադրում,
Խոստանում եմ ու չեմ կատարում,
Ուխտում եմ ու չեմ վճարում,
Կարկառում եմ ձեռքս ու ետ քաշում դարձեալ,
Ցոյց եմ տալիս ու չեմ ընծայում,
Մօտեցնում եմ ու չեմ մատուցում:
Վէրքս հազիւ թէ դարմանած` վիրաւորւում եմ նորից,
Հաշտեցնում եմ ու վերստին խռովում,
Դատի եմ դիմում հանիրաւի` եւ իրաւամբ դատապարտւում,
Գրւում եմ եւ իսկոյն ջնջւում,
Նաւում եմ ու շեղւում գծից,
Սկսում եմ ու չեմ հասնում հանգստի:
Հաստատւում եմ եւ սասանւում դարձեալ,
Լցւում եմ ու կրկին թափւում,
Շարակարգւում այստեղ` եւ այնտեղ վար հոսում,
Բարդւում եմ ու տեղնուտեղ վառւում:
Հիմնարկում եմ ու չեմ հանում գլուխ,
Վաստակում եմ սակաւ եւ վատնում եմ բիւր,
Դոյզն-ինչ գանձում եմ ու սպառում անհաշիւ,
Խրատում եմ ուրիշներին, եւ ինքս անփորձ եմ,
Սովորում եմ միշտ, եւ ճշմարիտ գիտութեան չեմ հասնում երբեք:
Մարած չարիքները արծարծում եմ նոյնչափ,
Քաջալերւում եմ փոքր-ինչ եւ առաւելապէս յուսալքւում,
Լարւում եմ եւ իսկոյն թուլանում,
Կարկատում եմ այս` եւ այն պատառօտում,
Եղինջը հանում եմ եւ տնկում եմ տատասկ:
Հազիւ վեր բարձրացած` ցած եմ իջնում դարձեալ,
Մտնում եմ բոյնն իբրեւ աղաւնի ու դուրս գալիս այնտեղից իբրեւ ագռաւ,
Գալիս եմ սակաւ ինչ սպիտակ եւ գնում եմ բոլորովին սեւ,
Ասում եմ, որ քոնն եմ ես, եւ սպանողին եմ նուիրում ինձ,
Հազիւ եմ ելնում քո դէմ-յանդիման եւ ահա թիկունք եմ դարձնում քեզ: