Հովհաննես Հովհաննիսյան. Բանաստեղծություններ

Որպես հաղթանդամ մի ծերուկ հսկա,
Կախված է ժայռը ջրերի վրա.
Ալիքը կայտառ գնում են գալիս
Եվ ժայռին սիրո համբույր են տալիս։
Խաղում են անհոգ ալիքը գետի,
Ցուցնում են գոկած պատկերն արևի,
Եվ որպես մանուկ ժպիտն երեսին,
Մեղմիկ շշունջով խոսում են ժայռին։

«Լսի՛ր, ծերունի՛, ինչո՞ւ ճակատիդ
Սև կնճիռները չեն տալիս դեմքիդ
Մի օր խնդության շողով ցոլանալ –
Ողջը փոխվում է, դու նույն ես դարձյալ։

«Ազատ լեռների ազատ զավակներ»
Մենք քեզ բերել ենք անթիվ գոհարներ.
Երկնքի դստեր – վարդի լեռնասուն
Կը ցողենք կուրծքիդ անուշհոտություն։

«Մենք երանավետ քնքուշ նվագով
Կըկոչենք խորքից ձկներն երամով
Եվ ոսկեզօծված գարնան արևից
Քեզ մեր զվարթ պարին զանենք խնդակից։

«Եվ քո ականջին միշտ սիրո երգեր
Մենք արշալույսից կասենք մինչ աստղեր,
Եվ քեզ կըփարենք և քո ծեր կուրծքին
Մենք հանգչել կըտանք մեր քադցըր կրքին…»

Ալիքը կայտառ գնում են, գալիս,
Սև ժայռը նախկին յուր վիշտն է լալիս…
Խաղում են ալիք, ուրախ կարկաչում –
Նա կրկին անշարժ, նա կրկին տրտում…

1804

ԱՎԵՐԱԿ

Որպես վաղեմի մի ավանդություն
Կամ շքեղ երազ անմեղ մանկության,
Կենդանանում է այսօր իմ մտքում
Խրոխտ ավերակն նախնյաց մեծության.
Այստեղ բեկորներ վսեմ արվեստի,
Այնտեղ հիշատակն արքունի փառաց,
Եվ վկայարան սրբազան ուխտի,
Եվ տխուր հետքը մեծաշուք կենաց…

Օ՜հ, այսպես ողջ մեր կյանքն է վաղանցիկ,
Ողջը լոկ ծաղր է անսիրտ բնության,
Եվ սեր, և հրճվանք համայն գեղեցիկ
Զոհ է ավերի և մոռացության,
Ինչպես պատրանքը հեշտասիրության,
Ինչպես գրգիռը պատանու արյան,
Խաբուսիկ ժպիտն աշնան արևու, –
Բոլո՛րը վաղն է անհետանալու։

1884

Տխուր երգիչը քնարը ձեռին
Ողբում էր անբախտ յուր ճակատագիր,
Քնքուշ ձայները խորտակված սրտին
Չունեին տալու մի խոսք կարեկիր։

Դառնացած հոգով նա խորասուզված
Անցած օրերում, ուզում էր այնտեղ
Գտնել այն հանգիստ, որ երգչին տանջված
Տալ չէր կամենում աշխարհը տգետ:

Բայց և ա՛յն դատարկ որպես անապատ,
Հիշողություններ անցած մանկության –
Կուսի ջերմ սիրտը գլխին հուսահատ
Միայն պարգեեց հանգիստ փրկության…

Օ՜հ, թույլ տո՛ւր և ինձ, ընկե՛ր նազելի,
Այս քաղցըր օրին ցանկալ որ, պատած
Անկեղծ սիրովը մատաղ քերթողի,
Ծաղկիս դու չքնաղ, իբրև վարդ փթթած։

Եվ քո անարատ ըզգայուն հոգին
Լինի ինձ աղբյուր վառ երջանկության,
Քո անբիծ սերը կյանքիս խավարին
Ծագե արշալույս նոր բախտի գարնան:

1886

Ինձ մի՛ սիրիր, անբախտ օրիս
Այդ սերն ինձ չէ խնդություն.
Դաժան վշտից խեղդված հոգիս
էլ չի առնի հարություն։

Ծածուկ կիրքը ինձ պիտ տանջե,
Ես չըկամիմ քեզ սիրել,
Բայց իմ սիրտը միշտ պիտ խնդրե
Քնքուշ սրտիդ մոտ լինել…

Եվ պատրաստ եմ քեզ հավիտյան
Լինել անկեղծ կարեկից.
Եվ թող բեռը քո տխրության
Չըհեռանա իմ սրտից։

Ինձ մի՛ սիրիր… թող ախտավոր,
Մաշող սիրո փոխարեն
Մտերմություն մեզ բախտավոր
Կապե կապով բոցեղեն։

1886

Քեզ մոտեցա սեր հուսալով,
Պայծառ դիմքիդ նայեցի,
Ես – խավարած վշտի ամպով,
Դու – արշալույս նազելի:

Ես ասացի. «Ինձ քույր եղիր,
Եղի՛ր ընկեր ցավակից,
Սերըս, երգըս դու ընդունի՛ր
Նվեր տանջված մի սրտից»։

Բայց դու, զավակ փարթամության,
Չհասկացար երգս աղքատ.
Դու – նույն անհոգ թռչնակ գարնան,
Ես նույն երգիչն հուսահատ…

1887

Մնա՛ք բարով, արև, գարուն
Եվ խնկաբույր ծաղիկներ,
Կարկաչահոս վտակ սիրուն,
Կանաչազգեստ բլուրներ.

Մընա’ք բարով, համբույր և սեր,
Դեմքով հրեշտակ կույս չքնաղ,
Վայելչության պայծառ ժամեր,
Քաղցըր ժպիտ, կյանք մատաղ…

Աղքատություն ես սիրեցի,
Խեղճի լացը, հառաչանք,
Ես քընարըս նվիրեցի
Վիշտ երգելու և տանջանք։

1887

ՆՈՐ ԳԱՐՈԻՆ

Քեզ ըսպասող չըմընաց,
Ո՞ւր ես գալի, ա՛յ գարուն,
Գովքդ ասող չըմնաց,
Զուր ես գալի, ա՛յ գարուն։

Սև-մութ պատեց աշխարհին,
Սար ու ձոր դառան արին,
Մեց վայ բերեց էս տարին –
Ո՞ւր ես գալի, ա՛յ գարուն։

Բյուլբյուլը գա՝ թող ձեն տա,
էյ ո՞վ պիտի քեզ խնդա,
էլ ո՞ր սիրտը կըթնդա –
Զուր ես գալի, ա՛յ գարուն։

Բյուլբյուլն եկավ՝ վարդ չունի,
Ծաղկոցը կա՝ վարդ չունի –
Էլ ո՛վ ա որ դարդ չունի –
Ո՞ւր ես գալի ա՛յ գարուն։

Դու ետ բերիր հավքերին,
Ո՞նց տեր ըլնեն բըներին –
Սա՚դ տեղ չկա մեր երկրին –
Զուր ես գալի, ա՛յ գարուն։

Աշուղի բերանը փակ,
Սազ-քյամանչեն փակի տակ,
Սիրտն ա էրվում անկրակ –
Ո՞ւր ես գալի, ա՛յ գարուն։

Քես ըսպասող չըմընաց,
Զուր ես գալի, ա՛յ գարուն.
Գովքըդ ասող չըմընաց –
Ո՞ւր ես գալի, ա՛յ գարուն։

1897

Գարնան կարկաչուն վտակի ափին
Մոլորվա՜ծ մտքով ես նստած էի
Եվ նայում էի պղտոր ջրերին,
Պես-պես ցավերով տանջված սիրտըս լի։

Եվ փունջը ձեռիս քրքրում էի,
Ծաղիկներն մեկ-մեկ ջուրն էի ձգում,
էվ պղտոր ալիք գարնան վտակի
Միշտ հառաջ էին անդարձ գլորում…

Եվ աչքըս ջրին՝ ասում էի ես.
«Կյա՛նք, դու էլ մեկ-մեկ օրերս ինձանից
Խլում ես պղտոր այդ վտակի պես։

Ինչպես ծաղիկներն իմ փնջի միջից՝
Անհետանում են անուշ երազներ –
Սի՛րտ իմ, դրախտ էիր, և դարձար ավե՜ր»:

1897

ԱՐԾԻՎՆ ՈԻ ԱՐՏՈԻՅՏԸ

Արծիվը կանգնած սև ժայռի գլխին
Հանգիստ ու հպարտ նայում է չորս դին.
Ցածն ամպեր ճերմակ յոդում են ձորում,
Վերևում վճիտ եթերն է ծորում:
Եվ ձյունագագաթ լեռների արքան
Չորս դին է նայում, ասում ինքն իրան.
«Ինձնից բարձր էլ ո՞վ կարող է սլանալ,
Այս վեհ բարձունքին ինձ պես տեր դառնալ»։

Հանկարծ երկնքի անհուն կապույտից
Անուշ ճռվողյուն հնչեց բերկրալից։
Արծիվն ահավոր նայեց դեպի վեր,
Տեսան՝ ուժը չէ աշխարհին միշտ տեր.
Արտույտը փոքրիկ մինչ երկինք հասած,
Արնի ոսկի փայլովն ողողված,
Գովքն էր գեղգեդում կենսաբեր գարնան,
Մահամերձ երկրի օրհներգն հարության։

1904

Աղբյուր՝ Magaghat.am

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում