Պատվի պարտք

Երկուշաբթի Փարիզում նշեցին առաջին աշխարհամարտի ավարտի 101-ամյակը: Նոյեմբերի 11-ին, որ Ֆրանսիայում տոնական օր է, նախագահ Էմանուել Մակրոնը բացեց 1963-ից արտասահմանում ռազմական գործողությունների ժամանակ զոհված ֆրանսիացի զինվորների հիշատակին առաջին համազգային հուշարձանը:

Երեկոյան Մակրոնը հանդիսավորությամբ բացեց ամենամյա «Խաղաղության համաժողովը», որ առաջին անգամ Փարիզում կազմակերպվեց անցյալ տարի՝ Կոմպյենի հրադադարի ստորագրման 100-ամյակի պատվին, որով վերջ դրվեց առաջին աշխարհամարտին: Հիշատակի արարողությունները նոյեմբերի 11-ին սկսվեցին Ելիսեյական դաշտերում Ժորժ Կլեմասոյի հուշարձանին ծաղկեպսակ դնելով, նա մեկ դար առաջ Ֆրանսիայի վարչապետն էր: Կլեմանսոյի հուշարձանից Մակրոնը Հանրապետական գվարդիայի ուղեկցությամբ քայլեց դեպի Հաղթական կամար: Անհայտ զինվորի հուշարձանի մոտ կատարվեց Հավերժական կրակը վառելու զինվորական ավանդույթը (կրակն առաջին անգամ վառվել է 1923-ին): Կեսօրից հետո Ելիսեյան պալատում Ֆրանսիայի նախագահը հանդիսավոր նախաճաշի էր հրավիրել վետերանների կազմակերպություններին: Ժամը 16-ին Փարիզում բացվեց 1963-ից սկսած արտասահմանում ռազմական գործողությունների ժամանակ զոհված ֆրանսիացի զինվորների հիշատակին առաջին համազգային հուշարձանը: Հուշահամալիրի բացմանը ներկա էին զոհվածների 600 ազգականներ: Նախագահ Էմանուել Մակրոնը հիշատակի խոսք ասաց «հերոսների նոր կոհորտային», որ բարձրագույն զոհաբերության են գնացել՝ իրենց կյանքը տալով վերջին տասնամյակների զինված կոնֆլիկտներում ու խաղաղարար գործողություններում:

«Այս հուշարձանով Ֆրանսիան կատարում է իր պատվո պարտքը»՝ ասաց Մակրոնը, որ անձնական որոշումով վերացրել էր հուշարձանի կառուցման 2011-ի արգելքը: Մակրոնը ընդունեց ռազմական որոշումների «մարդկային հետևանքների» ամբողջ ծանրությունը, որ ստիպված է ընդունել Ֆրանսիայի նախագահը՝ իբրև զինված ուժերի գերագոււյն գլխավոր հրամանատար: Պետության ղեկավարը, Մակրոնի խոսքով, ստիպված է ապրել ողբերգության գիտակցությամբ, որ դառնում է հանուն ազգի տրվող հրամանի մաս: «Բայց դա անհրաժեշտ է հանուն մեր հայրենակիցների, մեր շահերի պաշտպանության և աշխարհում կայունության պահպանման»՝ ընդգծեց Ֆրանսիայի նախագահը և հավելեց. «Որովհետև դա անհրաժեշտ է, այսօր ու միշտ մենք կշարունակենք, ինչպես երեկ, պաշտպանել մեր արժեքները ու պայքարել մեր թշնամիների դեմ»: Հուշարձանը Փարիզի 15-րդ շրջանում է, Անդրե Սիտրոենի այգում: Հուշարձանի կենտրոնում 6 բրոնզե զինվորներ են, որ տանում են անտեսանելի դագաղ: Հուշահամալիրի պատին ֆրանսիացի 549 զինվորականների անուններն են, որ զոհվել են Ալժիրի պատերազմի ավարտից հետո արտասահմանում ռազմական գործողությունների ժամանակ: Վերջին կես դարում Ֆրանսիայի զինված ուժերը մասնակցել են 17 ռազմական գործողության: 141 զինվոր զոհվել է Լիբանանում, 129-ը՝ Չադում, 85-ը՝ Աֆղանստանում, 78-ը՝ Հարավսլավիայում: Վերջինը ավագ կապրալ Ռոնան Պուանտոն է, որ նոյեմբերի 2-ին զոհվել է Մալիում, որտեղ Ֆրանսիան «Բարխան» գործողությունն է իրականացնում: Սախելի շրջանում (Մալի, Չադ, Նիգերիա, Բուրկինա Ֆասո) ֆրանսիացի 4 500 զինվորականներ կան: 2013-ից Ֆրանսիան օգնում է իսլամիստների զինված խմբավորումների դեմ պայքարում տեղի ուժերին, Մալիում Ֆրանսիան 23 զոհ է ունեցել:

2018-ին Կոմպյենի հրադադարի 100-ամյակը Փարիզում նշվեց սամիթով, որին մասնակցում էին 70 պետությունների ու կառավարությունների ղեկավարներ: Ֆրանսիայի նախագահի հրավերով Փարիզում էին Եվրոպայի, ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի ղեկավարները: Մակրոնի նախաձաեռնությամբ այդ ժամանակ Փարիզում կազմակերպվեց խաղաղության առաջին համաժողովը, որին այս անգամ մասնակցում են 30 պետությունների ղեկավարներ և ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշը:
RFI

Հ.Գ. Միանշանակ է, որ առաջին աշխարհամարտի 101-ամյակի տոնակատարությունը Ֆրանսիայի նախագահը օգտագործելու է՝ պարզելու երրորդ աշխարհամարտի ավարտի հարցերը, որ վաղուց սկսվել է՝ իբրև հիբրիդային պատերազմ՝ բոլորը բոլորի դեմ, բոլոր միջոցներով: Իսկ հիմա վերածվում է երկրորդ սառը պատերազմի:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ