«Մայրը»

Անտառներում’ աշնան թափուր,
Երբ թաց խավարն է իջնում,
Երբ դաշտերում մերկ ու տխուր
Ցուրտ քամին է շառաչում,
Ամեն անգամ զգում եմ նոր
Զրույցն այս խեղճ պառավ մոր:
Եվ խորհում եմ, թե արդյոք ուր,
Մեզնից մոտիկ կամ հեռուն,
Որ անտերունչ խեղճին հիմա
Չարի ձեռքն է հարվածում…

Չգիտեմ երբ եվ որ շենում
Իրեն որդու, հարսի քով
Մի խեղճ պառավ մայր է կենում,
Ծանր ականջ, կույր աչքով:
Ոտ ու ձեռից ընկած, անճար,
Հաց չտային, չէր ուզում,
Եվ օրն ամբողջ նրանց համար
Աղոթքներ էր մրմնջում:

Օֆ, ասում էր հարսն ամեն օր,
Մերդ բեռ է իմ վրա
Բանս թողած’ օրը բոլոր
Փեշն եմ բռնել ես նրա:
Աչքը անկուշտ, ինչքան որ տամ,
Միշտ անեծքը բերանին,
Նստել է մեր շնչի վրան,
Տար, կորցրու’ ազատվիմ…

— Այ կին, ինչ չար բան կխոսաս,
Մարդ էլ ծնող մորն էսպես…
Կբարկանա աստված վրաս,
Մեղա’ աստծու, մեղա’ քեզ:

Բայց ամեն օր հարսն անողորմ
Ամուսնու սիրտն էր կրծում,
Եվ խստաբար պահանջում էր
Իր չար կամքին գոհացում:
Ու մի օր էլ ճչաց, լացեց,
Պոկեց մազերը գլխից,
Վրա պրծավ, դուռը բացեց,
Թե մորդ տար իմ տնից,
Թե ոչ, հիմա դուրս կթռնի
Ու կձենե աշխարհում,
Թե մարդն իրեն օր չի տալիս,
Թե ուրիշին է սիրում…

Թշվառ մարդն էր. ճարը կտրած
Վերցրեց մորը պառավ,
Անգութ հարսի աչքի առաջ
Պարկը դրեց, ուսն առավ:
Գլուխը կոր’ ճամփա ընկավ,
Միտքը մռայլ ու խոլոռ,
Սեվ ամպերից գիշերն իջավ,
Ճամփան’ մթին ու մոլոր…
Ուշ գիշերին հասավ անտառ,
Խոր ծմակում, ծառի տակ,
Պարկը ձգեց – մորը անճար
Ձգեց անտեր ու մենակ:

Աշնան քամին էր հեծկլտում,
Գայլն էր տալիս կալանչին,
Ոտքը փոխեց, որ դառնա տուն,
Մոր ձայնն հասավ ականջին.

— Երթաս բարով, Աստված քեզ հետ,
Ոտքդ քարի թող չգա,
Տղաս, վերցրու պարկը քեզ հետ,
Պարկը տանը պետք կգա…

Ավետիք ԻՍԱՀԱԿՅԱՆ