Ոսկե իլիկը

Կար, չկար մի կին կար: Էդ կինն ուներ երկու աղջիկ, մինը գեղեցիկ, բայց ծույլ, մյուսը՝ տգեղ, բայց շատ աշխատասեր:

Մայրը գեղեցիկ աղջկան շատ էր սիրում:

Տգեղ աղջկան միշտ բուրդ էր մանել տալիս: Մի անգամ էլ ջրհորի գլխին կանգնած ժամանակ թելը կտրվեց, ու իլիկն ընկավ ջուրը:

Գլխին տալով եկավ մորը պատմեց, թե իլիկս ընկավ ջուրը:

 Մայրը թե.

– Այ աղջիկ, ոչ էս, ոչ էն, պետք է գնաս իլիկը բերես, եթե ոչ՝ ձեռքիցս պրծնողը չես:

Աղջիկը չէր իմանում ինչ անի, տխուր – տրտում եկավ ջրհորի մոտ, կռացավ նայեց վերևից, մին էլ գլխի վրա ընկավ ջրհորը:

Որ ուշքի եկավ, աչքերը բաց արավ, տեսավ մի սիրուն, գեղեցիկ մարգագետին:

Արև – Արեգակ, ճաճանց, կանաչ, ծառ ու ծաղիկ, վարդ ու մեխակ, սուսան սմբուլ ու շահբլբուլ, մի խոսքով, ես քիչը կասեմ, դու շատը հասկացիր:

Աղջիկն ուրախացավ ու էդ մարգագետնով գնաց, գնաց հասավ մի հացով լիքը թոնրի:

Թոնրի միջից հացերը ձեն էին տալիս.

– Վառվեցինք, էրվեցինք, աղջիկ հանիր մեզ թոնրից, ազատիր:

Աղջիկը կռացավ և հացերը թոնրի կողերից պոկեց, հանեց, փռեց, սառեցրեց, իրար վրա դարսեց ու գնաց:

Գնաց, գնաց, հասավ մի խնձորի ծառի: Խնձորենին հիվանդի պես տնքում էր ու կանչում.

– Մեռա, մեռա, ծանր է բեռս, շատ են խնձորներս, ափսոս են ճղներս, թափ տուր, թափահարիր, շաղ տուր, շաղահարիր ինձ:

Աղջիկը լսեց, խղճաց խնձորենուն, շաղահարեց ծառը, խնձորները մի տեղ հավաքեց ու գնաց: Գնաց, գնաց, էս անգամ հասավ մի տան:

Ներս մտավ, տեսավ մի ծեր կին հիվանդ պառկած է:

– Աղջիկս, դու բարով եկար, իմ աչքի, իմ գլխի վրա եկար, ես անորդի մերիկ եմ, տեր չունեմ, տիրական չունեմ, հիվանդ եմ, պահիր, պահպանիր ինձ, մինչև լավանամ:

 Աղջիկը մնաց հիվանդի մոտ, պահեց, պահպանեց նրան, հոգ տարավ, խնամեց, ջուր դրեց լողացրեց, քրտնացրեց, ոտի հանեց:

Երբ պառավը լավացավ, ոտի կանգնեց, աղջիկն ասաց. – Նանի, դե ինձ իրավունք տուր գնամ… գնամ իլիկս ման գամ, գտնեմ, գնամ տուն, գործս մնաց, մեր տանը կարոտել եմ:

– Լավ, աղջիկս, լավ ես անում, որ քո հորական տունը սիրում ես: Գնանք քո իլիկը գտնենք:

Ձեռք – ձեռքի տվին ու գնացին:

Գնացին, գնացին հասան մի փակ դռան:

Պառավն ասավ.

– Բախտի դռնակ, բարև, բարև, բացվի մաղի ոսկե անձրև. Էս աղջկան գեղեցկացրու և մազերը ոսկի դարձրու, ջանասեր է էս բալիկը, ոսկի դարձրու և իլիկը:

Էսպես որ ասավ, դուռը բացվեց: Նրանք երկուսով ներս մտանք դռնից:

Մին էլ անձրևը մաղեց, մաղ տվեց, շաղեց, շաղ տվեց ոսկին աղջկա գլխին, աղջիկն եղավ ոսկեմազիկ, գեղեցկացավ, խաս ու ղումաշ շորեր հագավ, դարձավ կաքավ:

Պառավը վերցրեց ոսկե իլիկը, տվեց աղջկան, համբուրեց նրար ու ասավ.

– Էս էլ ինձ պահելու վարձը, աշխատանքիդ գինը:

– Պառավը էդպես ասավ – չասավ, մին էլ դուռը փակվեց, պառավն անհետացավ: Աղջիկը աչքը խփեց բացեց, ահա իրենց տունը: Շունը, կատուն դեմ վազեցին, աքաղաղը կանչեց.

-Ծուղրուղու հավ ու ճուտ,

Եկավ, կտա նա մեզ կուտ.

 Օրոր, շորոր մի կաքավ,

Ոսկեմազիկը եկավ,
Վրան ոսկի է շարել,
Իլիկը ոսկի է արել:

Գիտեք ով է, ով նախշել,
Հիվանդ պառավն է բաշխել:

Ծուղրուղու հավ ու ճուտ,
Եկավ, կտա ջուր ու կուտ:

Ոսկեմազիկը գնաց մոր ու քրոջ մոտ: Մայրն ու քույրը նրան սիրով ընդունեցին, ոսկի շատ էր բերել:

Ոսկեմազիկը պատմեց իր տեսածն ու լսածը:

Մայրն իր սիրելի աղջկան էլ ուղարկեց ջրհորի մոտ՝ բուրդ մանելու: Ծույլ աղջիկը մանեց, մանեց և իլիկը դիտմամբ գցեց ջրհորը ու ինքն էլ գլխի վրա ընկավ մեջը:

Որ ուշքի եկավ, էլի էն մարգագետնի վրա տեսավ իրան:

Մարգագետնով գնաց, գնաց հասավ էն թոնիրին: Հացերը կանչում էին.

– Հանիր մեզ կրակից, վառվեցինք, էրվեցինք:

Ծույլ աղջիկը թե՝ – Իմ շատ պետքս է, թե վառվեցինք, էրվեցինք, ով պետք է իրան կեղտոտի, ձեռները մոխրոտի:

Գնաց, գնաց, հասավ խնձորենուն:

Խնձորենին կանչում էր.

– Մեռա, բեռս ծանր է, թափ տուր, թափահարիր, շաղ տուր, շաղահարիր, խնձորներս հասել են:

– Հա , հենց ակաս – պակաս էդ էր պակաս: Մեռնում ես մեռիր: Իմ ինչ բանն է , թե մեռնում ես, գնում եմ ոսկեմազիկ դառնամ, ոսկի բերեմ:

Գնաց, գնաց հասավ պառավի տանը և սկսեց պառավին ծառայել:

 Առաջին օրը վաղ վեր կացավ, սենյակը հավաքեց, մաքրեց, հիվանդի կամքը կատարեց:

Երկրորդ օրը սկսեց ծուլանալ: Երրորդ օրն՝ ավելի շատ: Չորորս օրն արդեն տեղից ժաժ չէր գալիս: Պառավը նրանից ձանձրացավ, հիվանդ վեր կացավ, տնքտնքալով տարավ էն ծույլին էն բախտի դռան մոտ և ասավ.

– Բացվիր դռնակ, դե ցնծա, էս աղջկան մի ընծա. Ալարկոտ է, ծույլ է սա, սրան կուպր մի կաթսա, թող կպրոտի սևանա ու կպրոտած տուն գնա:

– Երբ ծույլ աղջիկը տուն եկավ, աքաղաղը կանչեց – 

– Ծուղրուղու…

Էս ուր գնաց, ուր եկավ,
Էս կապոցը զուր եկավ,
Սպիտակ գնաց, սև եկավ,
Սիրուն գնաց, դև եկավ:

Ելեք տեսեք ով եկավ:

Նա մեզ չի տա ջուր ու կուտ.
Ծուղրուղու, հավ ու ճուտ:

Ու էսպես, ջանասեր աղջիկը ոսկեմազիկ, գեղեցիկ աղջիկ դարձավ, ծույլ աղջիկը մնաց կպրոտ ու տգեղ: Քանի – քանի լողացրին, չիստակվեց, էն կպրոտն էր, կպրոտ էլ մնաց:

Աթաբեկ Խնկոյան(Խնկո Ապեր)

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում