Գեղամ Սարյան․ Գյուլնարա

(Նոր Ուղղագրութեամբ)
Գրեց՝ Գեղամ Սարյան

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,
Գյուլնարի պես վարդ Շիրազում չկար,
Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,
Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղեյլանի ծուխը թե երկինք ելներ,
Աստղերին հասներ՝ այնպես լույս չկար,
Գյուլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,
Արեւը վկա՝ Իրանում չկար:

Մայիսին բացվող նշենին անգամ
Գյուլնարի քաղցր թովչանքը չուներ:
Անձրեւից հետո յասամանն անգամ
Գյուլնարի բույրն ու հմայքը չուներ,

Է՜հ, խանի´ երկիր, թաջիրի երկիր,
Գյուլնարի պես վարդ Շիրազում չկար,
Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,
Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

1

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,
Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,
Նա մի ծեր հայր էր խնամում,
Գյուլնարա էր անունը նրա:

Սիրուն էր Գյուլնարան շատ սիրուն,
Թիթեռից թռվռուն էր նա,
Աչքերին սյուրմա չեր քաշում,
Չեր դնում մազերին հինա:

Նա խանի խանումների համար
Հյուսում էր համամի խալիչա,
Շիրազի վարդանոցից էլ վառ,
Բայց խանի խանումների համար:

Խփում էր դանակը հյուսվածքին,
Կտրում էր թելերը գունգեղ,
Գյուլնարի հինած դազգահին
Շիրազը կարող էր նախանձել:

Գյուլնարի հյուսած վարդերից
Կխաբվեր բյուլբյուլը անգամ,
Նա կարող էր մետաքսի թելերից
Պարտեզներ հյուսել անթառամ:

Մի աղջիկ էր, ապրում էր Իրանում,
Գորգագործ մի աղջիկ էր նա,
Նա մի ծեր հայր էր խնամում,
Գյուլնարա էր անունը նրա:

2

Գյուլնարա´, սիրուն Գյուլնարա,
Ղալամքար հոնքերիդ տակին
Թախիծ կա աչքերիդ վրա,
Գյուլնարա, սիրուն Գյուլնարա:

Ծաղկազարդ չթով սքողված
Սրտիդ մեջ ու հոգուդ վրա
Տրտունջ կա, բողոք կա պահված,
Գյուլնարա´, վշտո´տ Գյուլնարա:

Գյուլնարա´, գորգագործ աղջիկ,
Քո երկրի բորբ արեւի տակ
Հասնում է բադամ ու նարինջ,
Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարոտ,
Արեւից ժպիտ չես քաղել,
Տրտնջոտ քո հոգու համար՝
Նարինջը կարիճ է դառել:

3

Լսվում է մրմունջը թառի
Նվում է սեգահը վերից,
Ճմլվում է սիրտը Գյուլնարի,
Շիծաղներ են լսվում հարեմից:

“Շարյաթին դեմ գնալ չի լինի,
Ուրացում է առանց չադրայի”,
Կարծես թե լսվում է խանի
Խոսքերը ականջին Գյուլնարի:

Կարծես թե տեսնում է նրան,
Զգում է սարսափն ահարկու,
Բայց հյուսում է հինվածքի վրա
Կուտակված տրտունջն իր հոգու:

Խալիչա է հյուսում Գյուլնարան,
Հույզերից է հյուսում կարծես նա,
Ահա նա հինվածքի վրա
Նկատում է պատկերը իրա:

Ահա նա կանգնած է այնտեղ,
Մետաքսե թելերից հյուսած,
Աչքերը վառվում են կարծես,
Չարսավը նետել է նա ցած:

… Լսվում է մրմունջը թառի
Նվում է սեգահը վերից,
Հուզված է սիրտը Գյուլնարի
Հարեմի թառից ավելի:

4

Ու մի օր երբ արեւն ելավ
Ու ժպտած Իրանի վրա,
Դուրս եկավ Գյուլնարան տնից՝
Խալիչան ձախ ուսի վրա:

Հասավ նա պալատը խանի,
որգազարդ օթախը նրա,
Կլկլում էր ջուրը ղեյլանի՝
Խանի դեմ սանդալի վրա:

Ղեյլանի հուզված ջրի պես
Թպրտում էր սիրտը Գյուլնարի,
Ամոթով խոնարհվեց նա կարծես,
Ու դժկամ բարեւեց խանին:

– Գյուլնարան նվեր է բերել,
Գյուլնարան տրտունջ ունի, խա´ն,
Թույլ տուր, որ բոլոի հետ մեկտեղ,
Գյուլնարան դեն գցի չադըրան:

Եվ փռեց նրա դեմուդեմ
Խալիչան՝ բողոքը իրա,
Գյուլնարան կանգնած էր այնտեղ,
Համարձակ, առանց չադըրա:

– Ջնդա, շո´ւն, – խանը որոտաց,
Դղրդաց պալատը աղմուկից,
Գյուլնարան ճչած ընկավ ցած՝
Երեսին իջած ապտակիծ:

Ներս ընկան ծառաները խանի,
Եվ կանայք խանի հարեմից,
Փռվել էր մարմինը Գյուլնարի,
Գյուլնարան տնքում էր ցավից,

– Դուրս տարեք, թո´ղ մորթեն դրան,
Թո´ղ փրթեն առաջը շների,
Իմ հողում առանց չադըրա
Ոչ մի կին չպետք է ապրի:

Գյուլնարա´, գորգագործ աղջիկ,
Քո երկրի բորբ արեւի տակ
Հասնում է բադամ ու նարինջ,
Բուրում են դաշտերը թովիչ:

Սակայն դու արեւի կարոտ,
Արեւից ժպիտ չես քաղել,
Տրտնջոտ քո հոգու համար՝
Նարինջը կարիճ է դառել:

5

Այդ օրը իրի կնային պահին
Արյունը հոսեց Գյուլնարի,
Մեռավ նա արեւի կարոտ,
Իրանի գյուլը սաբահին:

Է՜ յ, խանի´ երկիր, թաջիրի´ երկիր,
Գյուլնարի պես վարդ Շիրզում չկար,
Գյուլնարի պես վարդ, հարեմի´ երկիր,
Իրանի ոչ մի հարեմում չկար:

Ղեյլանի ծուխը թե երկինք ելներ,
Աստղերին հասներ՝ այնպես լույս չկար,
Գյուլնարի սիրտը ոնց արեւ լիներ,
Արյեւը վկա՝ Իրանում չկար:

 

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում