Նկարչությունն ինձ համար ապրելակերպ է բոլոր առումներով. Արամ Դանիելյան

Դեռևս երեք տարեկանում Արամ Դանիելյան անուն ազգանունով նկարիչը մանկապարտեզում ունեցավ իր առաջին ցուցադրությունը: 30 տարեկան ծնունդով Կապանից Արամն այսօր չի կարողանում անգամ հիշել հեղինակած նկարների թիվն ու ցուցադրությունների վայրերը:

Սկզբում պապիկն էր, հետո հայրը, իսկ հիմա արդեն որդին է նկարում և ստեղծագործում էքսպրեսիոնիզմի նկարչական ոճում:

Ներկայացնում ենք Orer.am-ի հարցազրույցը նկարիչ Արամ Դանիելյանի հետ:

-Մասնակցել եմ տարբեր երկրներում կազմակերպված մի շարք ցուցահանդեսներին, ունեցել եմ նաև անհատական ցուցադրություններ: 2006 թվականին դարձել եմ Ռուսաստանի միջազգային նկարիչների միության անդամ, այնուհետև՝ Ռուսաստանի պրոֆեսիոնալ նկարիչների միության անդամ: Այդ ընթացքում ակտիվ մասնակցել եմ տարբեր երկրներում կազմակերպված ցուցադրությունների: 2013 թվականին Նորվեգիայում նկարներիցս մի քանիսը վերցրել են մշտական ցուցադրության, իսկ Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքս ցուցադրվում է Նորվեգիայի ցուցասրահի գլխավոր տաղավարում: Այս տարի պլանավորել եմ և՛ Նորվեգիայում, և՛ Հայաստանում կազմակերպել անհատական ցուցահանդեսներ:

-Նշեցիք այն երկրները, որտեղ ունեցել եք անհատական ցուցահանդեսներ, ինչպես նաև մասնակցել եք մրցույթների, և ինչո՞վ է պայմանավորված այն հանգամանքը, որ Հայաստանում ավելի պասիվ գործունեություն եք ծավալում:

-Ես չեմ ձգտում, որ ինչ-որ ուղղությամբ իմ աշխատանքները զարգանան և պահանջ ունենան, այդպես ստացվում է: Ճիշտ չէ ասել, որ այստեղ պահանջ չկա, պարզապես մարդիկ դրսում ավելի ակտիվ են: Միևնույն ժամանակ պետք է նշեմ, որ ես համաձայն չեմ այն մտքի հետ, թե այստեղ արվեստը չի գնահատվում։ Այսօր երիտասարդության շրջանում շատ մեծ հետաքրքրություն կա դեպի արվեստը: Նկատում եմ նաև, որ մարդիկ արդեն չեն կենտրոնանում այն մտքի վրա, որ նկարում անպայման ծով տեսնեն, որ հասկանան նկարի իմաստը:

-Չեք կարծո՞ւմ, որ մեր հասարակության համար դեռ հասանելի չեն Ձեր ներկայացրած նկարները:

-Իրականում, մեր ազգը հասկանում է ստեղծագործության այս ոճը: Ես տարբեր երկրներում եմ ցուցադրել իմ նկարները և տեսել եմ մարդկանց հասկանալու աստիճանն ու էմոցիաները: Այս ընթացքում ես հասկացել եմ, որ անհամեմատելի է հայ հանդիսատեսը, որովհետև այդ հանդիսատեսը ինձ հետ ապրում է ամեն ինչ:

Նշեմ նաև, որ աշխարհի բոլոր երկրներում էլ հայ նկարչի նկատմամբ ուրիշ մոտեցում է ցուցաբերվում, քանի որ օտարը գիտի, որ այս փոքր երկիրը շատ շնորհալի նկարիչներ է տվել ողջ աշխարհին: Հայ հանդիսատեսը հետաքրքրված է այս ոճով, բայց նրա սոցիալական կարգավիճակը թույլ չի տալիս ավելի մոտենալ արվեստին:

-Նշեցիք, որ Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված ստեղծագործություն ունեք: Կպատմեք, թե ի՞նչ հիմնական ասելիք կա նկարում:

-Նկարում պատկերված են մարդիկ՝ տարբեր էմոցիաներով, իսկ նրանց դեմքերի գունային գամման համահունչ է իրենց հոգեվիճակին: Պատկերված է ոչ թե սև ու կարմիր գույներով, այլ ստեղծված է էմոցիոնալ ընդհանուր մի հոգեվիճակ, որը յուրաքանչյուրին թելադրում է իր ասելիքը: Նկարը բավականին մեծ արձագանք է ունեցել Նորվեգիայում: Այն ես վաճառքի չեմ հանի: Կարծում եմ՝ հետագայում նկարն իր տեղը կգտնի այնտեղի հայ համայնքի կենտրոնում: Ծրագիր ունեմ, որ այս տարի այդ նկարը կշրջագայի աշխարհով մեկ:

-Կթվարկե՞ք Ձեր լավագույն ստեղծագործություններից մի քանիսը:

-Թեմաները ծնվում են այդ պահին: Ինչ զգում և մտածում եմ՝ նկարում եմ: Վերջին լավագույն աշխատանքներիցս մեկը «Թիթեռներն» է, որը երկու փուլով ներկայացրեցի հանդիսատեսին: Առաջին փուլում ներկայացվեց սպիտակ կտավով գծային պրոցեսը, իսկ որոշ ժամանակ հետո ներկայացվեց դրա ավարտն ու վերջնական տեսքը:

-Արդյո՞ք կա մի նկար, որը հետաքրքիր «ճակատագիր» է ունեցել:

-Այո, կա մի նկար, որն այդպես էլ չցանկացավ ինձ մոտ մնալ (կատակում է): Մի ստեղծագործություն ունեի, որը երկու անգամ կորցրել ու գտել եմ: Ուսանող ժամանակ իմ կուրսից անհետացել է այդ նկարը, հետո այն գտել եմ Ռուսաստանում: Հյուր էի գնացել ծանոթներիցս մեկի տուն և տեսնում եմ այդ նկարը պատից կախված. պարզվեց, որ այդ մարդուն նվիրել են իմ նկարը: Ես շատ հուզված էի: Նկարի «նոր տերը», երբ տեսավ հուզմունքս, որոշեց նկարն ինձ տալ: Մյուս դեպքը տեղի ունեցավ, երբ ես Նովգորոդ քաղաքի օպերայի և բալետի թատրոնում ցուցադրության էի մասնակցում, այդ նկարը նույնպես ներկայացված էր: Երբ որոշեցի այն ցուցասրահում փակցնել, տեսա` կրկին անհետացել է: Ավելի ուշ այն գտա շենքի պատի տակ դրված: Այս դեպքից հետո ես հասկացա, որ այդ նկարը պետք է նվիրեմ այն մարդուն, ով ինձ օգնեց գտնել այն: Չեք կարող պատկերացնել, թե ես ինչ զգացի այն ժամանակ, երբ առաջին անգամ կորցրեցի այն: Ավելի լավ էր այդ պահին այն պատռվեր կամ կոտրվեր, քան անհետանար, դա իմ կյանքում մեծ սթրես էր: Հիմա չեմ հիշում նկարի անունը, բայց շատ լավ աշխատանք էր, պարզապես իր ճակատագիրն էր այդպիսին:

-Ունե՞ք նկար, որն այժմ գտնվում է որևէ հանրահայտ մարդու մոտ:

-Այո՛, ունեմ այդպիսի նկար: Ուսանողական տարիներին երկու աշխատանք ունեի. շատ փոքր գումարով (70 000 դրամ) վաճառեցի իմ բարեկամներից մեկի ծանոթին, ով գնում էր Իտալիա՝ հանդիպելու Լուչիանո Պավարոտիի հետ: Այդ նկարները նվիրել է նրան, և ըստ իմ տեղեկությունների՝ դրանք Պավարոտիի առանձնատանն են: Ինձ թվում է` մեկ օր ես կայտնվեմ այդ տանը և ինքս կհամոզվեմ դրանում (կատակում է): Հայաստանի պաշտոնյաներից և մեծահարուստներից նույնպես կան մարդիկ, ովքեր ձեռք են բերել իմ նկարներից:

-Ո՞րն է Ձեր ամենաբաղձալի երազանքը:

-Ես մի քիչ ռեալիստ եմ ու երազում եմ ավելի ռեալ բաներ` ձգտելով հասնել դրանց: Փառք Աստծո, մինչ օրս հիմնականում ինչի ձգտել՝ հասել եմ: Շատ եմ աշխատում, օրական ընդամենը մի քանի ժամ եմ քնում, որովհետև ես համզովել եմ, որ քիչ աշխատելու դեպքում ոչ մի բանի չես հասնում:

Իմ ամենամեծ երազանքն այն է, որ Երևանում ունենամ մի կրթօջախ, որտեղ հնարավոր կլինի հավաքել բոլոր մարզերի տաղանդավոր երեխաներին, որոնք շատ են ու չեն կարողանում անգամ տրանսպորտով հասնել Երևան: Երազում եմ ստեղծել այնպիսի կենտրոն, որտեղ կհավաքվեն բոլոր տաղանդավոր երեխաները, կունենան ապրելու տեղ ու կմտածեն միայն ստեղծագործելու մասին: Ես համոզված եմ, որ կլինեն տաղանդավոր մարդիկ, որոնց միջոցով կկարողանանք զարմացնել աշխարհին: Այժմ ունեմ սաներ, որոնց դասավանդում եմ իմ արվեստանոցում և «32 թատրոնի» բեմադրիչ-նկարիչն եմ:

-Հայաստանում երբևէ ստացե՞լ եք պետական պարգևներ, շնորհակալագրեր:

-Ոչ, ես երբևիցե չեմ ստացել պետական պարգև: Մարդկանց մի տեսակ կա, որ ուզում է ամեն տեղ մտնել ու ստանալ, բայց կարծում եմ՝ կգա մի օր, որ ինձ էլ կկանչեն ու մրցանակ կտան: Այնպես չէ, թե կարծում եմ, որ արժանի չեմ, բայց ես չեմ ձգտում դրան: Դա ինձ համար քիչ նշանակություն ունի, բայց նշանակություն ունի, որովհետև դա մարդուն ոգևորում է, և մարդն իրեն գնահատված է զգում իր հայրենիքում: Երբ օտար երկրում Հայաստանն ես ներկայացնում՝ ցանկանում ես, որ Հայաստանում էլ մի օր քեզ կանչեն ու ասեն «ապրես»:

-Երբևէ նպատակ չե՞ք ունեցել հեռանալ երկրից:

-Հեռացել եմ, բայց նորից հետ եմ վերադարձել: 2006 թվականին հրավերով Մոսկվա մեկնեցի, բայց 2011 թվականին հետ վերադարձա ու էլ չեմ ուզում հեռանալ: Ճիշտ է, ես այդ ընթացքում այնտեղ ունեցա ձեռքբերումներ, բայց եկավ մի պահ, որ և՛ ընտանեկան, և՛ ստեղծագործական կյանքս թույլ չտվեց ապրել հայրենիքից հեռու: Եվ հետո, Հայաստանն ամենահարմար տեղն է, որտեղ դու կարողանում ես ստեղծագործել: Շփվելով տարբեր ազգերի հետ՝ հասկանում ես, որ հայն ամենաջերմ ազգն է:

-Հայաստանում երբևէ մրցույթների մասնակցե՞լ եք:

-Նկարիչների միության անդամ չեմ և երբեք չեմ մասնակցել հանրապետական մրցույթների: Մրցույթներ ես երբևիցե չեմ սիրել: Ընդհանրապես, ես գտնում եմ, որ «մրցակցություն» բառը սխալ է օգտագործել մեր ոլորտում: Նկարչության մեջ մրցակից հասկացություն չպետք է լինի:

-Քանի՞ նկար եք ստեղծագործել:

-Շատ բարդ հարց եք տալիս: Կարող եմ ասել, որ այս պահին իմ արվեսատանոցում կա մոտ 100 աշխատանք:

-Ինչո՞վ է պայմանավորված նման անտարբերությունը Ձեր ստեղծագործությունների նկատմամբ:

-Աշխատանքն անում եմ, և այն գտնում է իր տեղը: Ես շատ արագ դա թողնում եմ ու անցնում առաջ, երբևիցե հետ չեմ նայում և հետին թվով չեմ ապրում:

-Արվեստը, նկարչությունը Ձեզ համար այսօր աշխատանքի և ապրուստի միջո՞ց են, թե՞ պարզապես սիրած մասնագիտություն:

-Նկարչությունն ինձ համար ապրելակերպ է բոլոր առումներով՝ և՛ հոգևոր, և՛ ֆինանսական, որովհետև եթե ես մի օր չեմ գնում արվեստանոց, ինձ մոտ շատ լուրջ սթրեսներ են լինում, դա իմ երկրորդ ընտանիքն է, այնտեղ էլ ես ունեմ երեխաներ, իրենք իմ ծնած երեխաներն են, որոնց հետ ես միշտ կապի մեջ եմ: Արվեստանոցն այն վայրն է, որտեղ ես լիարժեք կարողանում եմ արտահայտվել:

-Արդյո՞ք դժվար չէ Ձեր մասնագիտությամբ ապրել Հայաստանում:

-Իհարկե, դժվար է, ուղղակի տարբեր մարդիկ ինչ-որ հաջողության հասնելու համար տարբեր ձևեր ունեն: Ես համարում եմ, որ գոնե ինչ-որ բանի հասել եմ, քանի որ այսօր կարողանում եմ դրանով ապրել: Մի բան էլ եմ շատ սիրում, որն անում եմ մեծ հաճույքով. դա ինտերիերն է: Ներկա պահին զբաղվում եմ ինտերիերի դիզայնով,բայց ժամանակի սղության պատճաով տարին մեկ-երկու նախագիծ եմ հասցնում անել: Նկարչական մտածելակերպը շատ է օգնում այս հարցում:

-Ո՞վ է Ձեր առաջին քննադատը:

-Այդ հարցում երախտապարտ եմ հորս: Նա բոլոր առումներով ինձ թիկունք է եղել, տվել է ուժ, գիտելիք, մտածելակերպ: Մինչ օրս յուրաքանչյուր աշխատանք առաջինը նրան եմ ներկայացնում: Հայրս իմ առաջին, ամենասուր ու ամենակոպիտ քննադատն է: Նա իմ գործերին խիստ է մոտենում և միշտ ասում է այն, ինչ կա:

Շատ քիչ է գովում, երբևիցե լիարժեք գոհ չի եղել: Ձգտում եմ հասնել նրան, որ հայրս մի օր լիարժեք գոհ լինի իմ աշխատանքից, և հենց դա է ինձ ստիպում շատ աշխատել: Եղել են դեպքեր, որ նայել է ու ասել, որ խոսքեր չունի, և դա ինձ համար լուրջ գնահատական է:

Հարցազրույցը` Անի Բաղդասարյանի

Հետևեք մեզ նաև Telegram-ում