Մեկնարկում է Dilijan Art Initiative-ի առաջին՝ Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարան նախագիծը
Նմանատիպ
Դիլիջան քաղաքի սովորույթների ու գեղագիտական պրակտիկայի ուսումնասիրությունները կեզրափակվեն անկրկնելի «մշակութային հանգստյան օրերով»:
«Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) և Դիլիջանի զարգացման (Dilijan Development Foundation) հիմնադրամներն ազդարարում են Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարան (Dilijan Arts Observatory) նախագծի մեկնարկը: Փորձարարական միջդիսցիպլինար հետազոտական այս նախագծի խնդիրը մշակույթի և բարձրագույն կրթության հանդեպ նոր մոտեցումների մշակումն է Դիլիջանում: Լինելով Հայաստանում Dilijan Art Initiative-ի շրջանակներում կազմակերպված միջազգային առաջին նշանակալի մշակութային միջոցառումը՝ Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարան նախագիծն օգոստոսի 22-ից սեպտեմբերի 11-ը քաղաքում կհամախմբի նկարիչների, մշակութաբանների ու էկոլոգների՝ տարբեր երկրներից:
Dilijan Art Initiative-ը համալիր նախագիծ է՝ միտված աջակցելու Դիլիջանի և Հայաստանի մշակույթը երկրի սահմաններից դուրս ներկայացնելուն: Ի թիվս այլ աշխատանքների՝ նախատեսվում է ցուցահանդեսների կազմակերպում և հայկական սփյուռքի նկարիչների աշխատանքների ներկայացում համաշխարհային առաջատար մշակութային հարթակներում ու կարևորագույն միջոցառումներում:
Dilijan Art Initiative-ի աջակցությամբ՝ Վենետիկի 56-րդ բիենալեին ստեղծվել է «Հայություն» խորագրով հայկական տաղավարը, որն արժանացել էր միջազգային հեղինակավոր այս ցուցահանդեսի գլխավոր՝ «Ոսկե առյուծ» մրցանակին, ինչպես նաև ներկայացվել էր Հայկական ծրագիր Ստամբուլի 15-րդ բիենալեին՝ նվիրված հայ ժողովրդի պատմության ուսումնասիրությանը ժամանակակից Թուրքիայում և Ցեղասպանության ողբերգությանը:
Dilijan Art Initiative-ի մեջ ներառված Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարան նախագիծը կյանքի է կոչվել UWC Dilijan քոլեջի, RVVZ և IDeA բարեգործական հիմնադրամների հիմնադիրներ, DDF հիմնադրամի համահիմնադիրներ, բարեգործներ Ռուբեն Վարդանյանի և Վերոնիկա Զոնեբենդի, ինչպես նաև DDF հիմնադրամի համահիմնադիր և Adibekian Family Foundation for Advancement (AFFA) հիմնադրամի հիմնադիր Գագիկ Ադիբեկյանի աջակցությամբ:
Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարան նախագիծը մշակել է թանգարանային համակարգող և անթրոպոլոգ Կլեմենտին Դելիսը: Արվեստի տեսաբաններն ու արվեստը գործնականում կիրառողները կմիավորեն իրենց ջանքերը Դիլիջան քաղաքում և նրա շրջակայքում անցկացվելիք դաշտային գիտական հետազոտությունների ընթացքում: Այդ աշխատանքներին ակտիվորեն կներգրավվեն նաև տեղի բնակիչները: Հետազոտության նպատակն է նկարագրել տեղի ժողովրդական սովորություններն ու բացահայտել աշխարհընկալման առանձնահատկությունները:
Դաշտային աշխատանքի առանցքային թեմաներն են՝ ոճ, արհեստներ, գրաֆիկա, երաժշտություն (այդ թվում՝ երգահանություն) և աստղագիտություն, խորհրդային շրջանի ճարտարապետություն և դիզայն, ուտեստների պատրաստում, ХХ դարի մշակութային ժառանգության պահպանություն և փոխանցում, վայրի բնություն, բուսաբանություն և տարածքին բնորոշ եզակի մթերքներ: Աստղադիտարանը կկազմակեպվի Դիլիջանում և շրջակա գյուղերում, իսկ որպես նախագծի գրասենյակ կծառայի ճարտարապետական տեսանկյունից ակնառու, խորհրդային շրջանում հայտնի «Իմպուլս» գործարանի մասնաշենքը: Ժամանակին, քանի դեռ գործարանը չէր մասնավորեցվել, այստեղ էլեկտրոնային արտադրանքի ստեղծման վրա աշխատում էին 4000 աշխատակիցներ:
Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանի մասնակիցներ. Վահրամ Աղասյան (Հայաստան), Այգ Այվազյան (Կանադա), Ալեն Ամիրխանյան (Հայաստան), Ռուբեն Արևշատյան (Հայաստան), Վարդան Ազատյան (Հայաստան), Էրիկ վան Բյուրեն (Նիդերլանդներ), Եկատերինա Չուչելինա (Ռուսաստան), Վարդան Դանիելյան (Հայաստան), Մուհամեդ Դիբ (Լիբանան), Կլեմենտին Դելիս (Մեծ Բրիտանիա), Սիլվինա Տեր-Մկրտչյան (Հայաստան), Արպադ Դոբրիբան (Գերմանիա), Էնդրյու դը Ֆրեյտաս (Նոր Զելանդիա), Վիգեն Գալստյան (Հայաստան), Նատաշա Գասպարյան (Լիբանան), Ռաֆայել Գրոլիմունդ (Շվեյցարիա), Անժելա Հարությունյան (Հայաստան), Կրիսպեն Է (Շվեյցարիա), Միշա Հոլենբահ (Ավստրալիա), Մարկ Նորբերտ Հյորլեր (Շվեյցարիա), Մարիաննա Հովհաննիսյան (Հայաստան), Քրիստոֆ Կելլեր (Գերմանիա), Արամ Քեռյան (Հայաստան), Նայիրի Խաչատուրեան (Հայաստան), Անտյե Մաևսկի (Գերմանիա), Օգյուստեն Մոր (Ֆրանսիա), Յոհաննա Միտրեա (Ռումինիա), Մարիա Մկրտիչևա (Ռուսաստան), Մաթիլդա Ռոզե (Շվեյցարիա), Մարչելո Սպեդա (Իտալիա), Պասկալ Շտորց (Շվեյցարիա), Շոնա Տուրի (Ավստրալիա), Պյորկս և Մինի (Ավստրալիա), Յոհաննա Սոկոլովսկա (Լեհաստան), Հասմիկ Տեր-Ոսկանյան (Հայաստան), Վանգյուշ Վելահու (Ալբանիա), Յասմին Վերներ (Գերմանիա), Ասյա Յաղմուրյան (Հայաստան), Նորք Զաքարյան (Եգիպտոս):
2016 թվականի սեպտեմբրի 10-11-ի հանգստյան օրերին Դիլիջանում կանցկացվի բաց միջոցառում, որի ընթացքում կներկայացվեն ուսումնասիրությունների արդյունքները՝ մատուցման տարբեր ձևերով, այդ թվում` սիմֆոնիկ համերգի, ուտեստների տոնակատարության, ելույթների ու ցուցահանդեսների միջոցով: Տեղի կունենա միջազգային կլոր սեղան, որտեղ կքննարկվի արվեստի և կենցաղային հմտությունների դպրոցի ձևավորման խնդիրն ապագայում:
Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանի արդյունքները կներկայացվեն նաև Եվրոպայի առաջատար գեղարվեստական թանգարաններում՝ Բեռլինի Ժամանակակից արվեստի ազգային պատկերասրահում՝ 2017 թվականի նոյեմբերին, և Փարիզի Ժորժ Պոմպիդուի արվեստի ու մշակույթի ազգային կենտրոնում՝ 2017 թվականի ամռանը:
IDeA հիմնադրամի հիմնադիր Վերոնիկա Զոնեբենդը նշում է. «Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանը IDeA և Դիլիջանի զարգացման հիմնադրամների հերթական նածագիծն է՝ միտված քաղաքի զարգացմանն ու մշակութային նորացմանը՝ կրթության միջոցով: Observatory-ի միջոցով Դիլիջանում կկազմակերպվեն ստեղծագործական արհեստանոցներ, դասախոսություններ և միջդիսցիպլինար հետազոտական նախագծեր: Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանին մասնակցելու նպատակով կհավաքվեն տարբեր ոլորտներում ճանաչված պրոֆեսիոնալներ՝ շատ երկրներից, որպեսզի Հայաստանը նրանց առջև բացի դեպի իր բազմադարյա մշակույթ տանող դռները: Ինքս անհամբերությամբ կսպասեմ, թե երբ հասարակության դատին կհանձնվեն միջդիսցիպլինար այս կարևոր հետազոտությունների արդյունքները»:
Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանի համակարգող Կլիմենտին Դելիսը հայտարարում է. «Ես ուրախ եմ, որ մասնակցում եմ այս նախագծին: 2009 թվականին, երբ առաջին անգամ եկա Հայաստան, որպեսզի հանդիպեմ նկարիչներին ու հասարակական ակտիվիստներին, ինձ հիացրեց նրանց անբեկանելի դիրքորոշումը: Դա չափազանց կարևոր է Dilijan Arts Observatory-ի, ինչպես նաև ողջ Հայաստանի՝ որպես միջազգային մշակութային հարթակի համար: Եվ հիմա նշանավոր այդ նկարիչներից ու գիտնականներից շատերը կժամանեն Հայաստան՝ մասնակցելու մեր այս նախագծին: Հուսով եմ, որ մեր քննարկումների արդյունքում կծնվեն ոչ մեկ մոդել ու հեռանկարային գաղափարներ, որոնք հնարավոր կլինի կիրառել հետագա զարգացման համար»:
Adibekian Family Foundation for Advancement հիմնադրամի հիմնադիր Գագիկ Ադիբեկյանը նշում է. «Երկու տարի առաջ Դիլիջանը դարձավ Հայաստանի նոր կրթական կենտրոն, որի նշանակությունը գնահատվում է միջազգային մակարդակում: Այսօր այս գեղատեսիլ քաղաքը արվեստի և մշակույթի կենտրոն դառնալու նոր դերակատարում է ստանձնում, և դրան ուղղված առաջին նախագիծը նկարիչների, պատմաբանների ու հետազոտողների է համախմբում աշխարհի 14 երկրից: Ուրախ ենք, որ Դիլիջանի զարգացման գործընթացում մեր յուրաքանչյուր քայլը կապվում է բացառիկ, սոցիալական նշանակություն ունեցող նախագծերի ստեղծման ու ամբողջ աշխարհից տաղանդավոր անձանց ներգրավման հետ, իսկ դա նշանակում է, որ այս քաղաքը հրաշալի ապագա ունի»:
Տեղեկանք
Dilijan Art Initiative-ի մասին
Dilijan Art Initiative-ը ստեղծվել է բարեգործներ Վերոնիկա Զոնաբենդի և Ռուբեն Վարդանյանի կողմից՝ որպես «Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) հիմնադրամի նախագծերից մեկը: Dilijan Art Initiative-ը հիմնված է այն համոզմունքի վրա, որ արվեստն օժտված է կապող եզակի ուժով՝ միավորում է մշակույթներ,գիտություններ ու սերունդներ,անցնում է ժամանակի ու տարածության միջով: Նախագիծը ենթադրում է ցուցահանդեսների կազմակերպում և հայկական սփյուռքի նկարիչների ներկայացում համաշխարհային առաջատար մշակութային հարթակներում ու կարևորագույն միջոցառումներին: Dilijan Art Initiative-ի աջակցությամբ՝ Վենետիկի 56-րդ բիենալեին ստեղծվել էր «Հայություն» տաղավարը, որն արժանացավ միջազգային հեղինակավոր այդ ցուցահանդեսի գլխավոր ՝ «Ոսկե առյուծ» մրցանակին:
Համակարգողի մասին
Կլեմենտին Դելիսը(Clémentine Deliss) փիլիսոփայության դոկտոր է, վարում է Dilijan Arts Initiative-ի համակարգողի պաշտոնը, ինչպես նաև Բեռլինի Առաջատար հետազոտությունների ինստիտուտի (Wissenschaftskolleg zu Berlin) գիտաշխատող է: Տիկին Դելիսն ուսումնասիրել է ժամանակակից արվեստ և սոցիալական անթրոպոլոգիա Վիեննայում, Փարիզում և Լոնդոնում, պաշտպանել է փիլիսոփայության դոկտորի գիտական թեզ Լոնդոնի համալսարանում: 2010-ից 2015 թվականներին վարել է Ֆրանկֆուրտի Համաշխարհային մշակույթների թանգարանի (Museum der Weltkulturen) տնօրենի պաշտոնը, եղել է Էդինբուրգի համալսարանին կից միջազգային գիտահետազոտական «Ապագայի ակադեմիա» լաբորատորիայի տնօրեն (2002–2009), որի ուսանողական բջիջները հաջողությամբ գործարկվել են Մեծ Բրիտանիայում, Հունաստանում, Գերմանիայում, Սենեգալում, Հնդկաստանում, ճապոնիայում, ԱՄՆ-ում և Ավստրալիայում: Տիկին Դելիսը հրավիրյալ պրոֆեսորի պաշտոններ է վարել Շտեդելի անվան կերպարվեստի և ճարտարապետության պետական բարձրագույն դպրոցում (Մայնի Ֆրանկֆուրտ), Օսլոյի կերպարվեստի ակադեմիայում, կերպարվեստ է դասավանդել Էդինբուրգի արվեստի քոլեջում: Աշխատել է իբրև Եվրամիության փորձագետ-խորհրդատու, ինչպես նաև Բրանլիի ափին (Փարիզ) գտնվող թանգարանի գիտխորհրդի անդամ է:
Դիլիջանի զարգացման հիմնադրամի մասին / Dilijan Development Foundation
Դիլիջանի զարգացման հիմնադրամը (DDF) հիմնվել է 2015 թվականին՝ RVVZ եւ Adibekian Family Foundation for Advancement (AFFA) հիմնադրամների կողմից: Դիլիջանի զարգացման հիմնադրամի նպատակն է Դիլիջանը դարձնել միջազգայնորեն ճանաչված կրթական, պատմամշակութային, զբոսաշրջային և առողջարանային կենտրոն, նպաստել քաղաքի սոցիալ-տնտեսական զարգացմանն ու ներդրումային գրավչության բարձրացմանը:
Այդ ուղղությամբ DDF-ի առաջին քայլերն են եղել. Դիլիջան քաղաքում նոր եկեղեցու շինարարության, գետափնյա շրջանի գլխավոր հատակագծի մշակման աշխատանքները, Դիլիջանի համայնքային կենտրոնի եւ Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի հետ համատեղ երիտասարդական «Սրճարան#2»-ի բացմանն աջակցությունը:
Դիլիջանի արվեստների աստղադիտարանը (Dilijan Arts Observatory) պատիվ ունի համագործակցել Հայաստանի և արտասահմանի հետևյալ առաջատար կրթական հաստատությունների հետ.
UWC Dilijan College, Dilijan Community Center, Հակոբյանի անվան էկոլոգիայի կենտրոն,Հայաստանի ամերիկյան համալսարան, TUMO նորարարական տեխնոլոգիաների կենտրոն, Շտեդելի անվան կերպարվեստի և ճարտարապետության պետական բարձրագույն դպրոց (Մայնի Ֆրանկֆուրտ, Գերմանիա), Հյուսիս-արևմտյան Շվեյցարիայի Կիրառական գիտությունների համալսարանի Արվեստի ու դիզայնի ակադեմիային կից արվեստի դպրոց (Բազել), Մուտեզիուսի անվան գեղարվեստի ակադեմիա (Քիլ, Գերմանիա), Բեյրութի Ամերիկյան համալսարան (Լիբանան):
Լուսանկարում Դիլիջանի գյուղատնտես Մարիա Եսայանն է (1916-1998)
Լուսանկարը՝ Դիլիջանի գրադարանների կենտրոնացված համակարգի արխիվից
