Իրավիճակի մեղավորը ռուս խաղապահների թողտվությունն է․ ՀՀ ԱԳՆ խոսնակը Զախարովային

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցչի հայտարարությունը տարակուսանք և հիասթափություն է առաջացնում։ ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ Անի Բադալյանը պատասխանել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի` օգոստոսի 30-ի ճեպազրույցում արած հայտարարությանը։

«ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցչի հերթական նույնաբովանդակ մեկնաբանությունն այն մասին, թե Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակը հետևանք է 2022թ. հոկտեմբերին Պրահայում Ալմա-Աթայի հռչակագրի վկայակոչմամբ Հայաստանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանի մաս ճանաչելուն, որից հետո ռուսական խաղաղապահների խնդիրը դարձել է ղարաբաղյան հայերի իրավունքների և անվտանգության հարցում հնարավոր ներգործությունը, տարակուսանք և հիասթափություն է առաջացնում»,– ասել է ԱԳՆ խոսնակը։

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան օգոստոսի 30-ի ճեպազրույցում հայտարարել էր, որ ադրբեջանցի սահմանապահների կողմից հայ ուսանողների առևանգման պատասխանատվությունը ռուսական խաղաղապահ զորախմբի վրա գցելը տեղին չէ, սխալ է և անհիմն, քանի որ Երևանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելուց հետո նոր իրավիճակ է ստեղծվել։ Նա շեշտել էր, որ Լաչինի միջանցքում տիրող իրավիճակը Հայաստանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանի տարածքի մաս ճանաչելու արդյունքն է։

ՀՀ ԱԳՆ խոսնակ Անի Բադալյանը հիշեցրել է մի շարք դեպքեր ու հանգամանքներ։

Ըստ նրա` ԼՂ հիմնախնդիրը երբևէ չի եղել տարածքային վեճ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։ Այն մշտապես եղել և շարունակում է լինել ԼՂ ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության հիմնահարց:

Հաջորդ էական հանգամանքը, ըստ Բադալյանի, այն է, որ 2022թ. օգոստոսին հայկական կողմը հավանություն է տվել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման ռուսական նախագծին։ Համաձայն դրա` ԼՂ կարգավիճակի քննարկումը պետք է հետաձգվեր անորոշ ժամանակով։ Ադրբեջանն այդ նախագիծը մերժել է՝ զուգահեռաբար հայտարարելով (ինչպես օգոստոսի 31-ին Բրյուսելում), որ չի պատրաստվում ԼՂ հետ կապված ոչինչ քննարկել Հայաստանի հետ։ Դրանից օրեր անց՝ սեպտեմբերի 13-ին, Ադրբեջանը հերթական ռազմական ագրեսիայի է դիմել ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ:

«Ռուսական կողմը ոչ միայն ադրբեջանական մերժումից հետո հետամուտ չի եղել իր առաջարկին, այլև բացարձակ անտարբերություն է դրսևորել ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ ագրեսիայի կապակցությամբ՝ այդպես էլ անպատասխան թողնելով երկկողմ իրավապայմանագրային հիմքով ՀՀ-ին օժանդակություն ցուցաբերելու հայկական կողմի պաշտոնական նամակը»,– շեշտում է ՀՀ արտաքին քաղաքական գերատեսչության խոսնակը։

Նա հավելում է, որ «Հայաստանի վրա հարձակման՝ իր կողմից արձանագրման բացակայությունը և դրանից բխող անգործությունը ՌԴ-ն պայմանավորել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջպետական սահմանի սահմանազատված չլինելու կեղծ պատրվակով»։ Ըստ Բադալյանի` սրանով Ռուսաստանը կամա թե ակամա աջակցել է այն ակնհայտորեն կեղծ և խիստ վտանգավոր թեզին, թե Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահման չկա, հետևաբար սահմանների վրա հարձակումը և Հայաստանի տարածք ներխուժումն էլ դժվար է հավաստել: Նա շեշտում է, որ մոտավորապես նույն մտայնությամբ պատշաճ արձագանքի չի արժանացել Հայաստանի նույնանման դիմումը նաև ՀԱՊԿ շրջանակներում:

Բադալյանի խոսքով` ՌԴ խաղաղապահ զորախմբի վերահսկողության գոտում ոչ միայն դեկտեմբերից կազմակերպված կեղծ բողոքի ակցիաների հետևանքով Լաչինի միջանցքը փակվել է, այլև արդեն 2023թ. ապրիլին ադրբեջանական կողմը ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ ապօրինի անցակետ է տեղադրել միջանցքում: Շեշտում է`թեպետ այս գործողությունները եռակողմ հայտարարության ակնհայտ և կոպիտ խախտում էին, սակայն դրանց ՌԴ-ի կողմից որևէ հակազդեցություն չի գրանցվել:

Նա հավելում է, որ այսպիսի ամենաթողության պայմաններում ՌԴ խաղաղապահների ներկայությամբ ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքում տեղադրված ապօրինի անցակետում հուլիսի 29-ին առևանգում է Վագիֆ Խաչատրյանին, իսկ օգոստոսի 28-ին՝ երեք ուսանողների:

Հավելում է` Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ զորախմբի նմանօրինակ գործելակերպը նորություն չէ։ Անի Բադալյանը հիշեցնում է 2020թ. դեկտեմբերի 11-ին Խծաբերդ և Հին Թաղեր գյուղերի ապօրինի գրավումը, 60 հայ զինծառայողների գերեվարումը և տեղափոխումը Բաքու։ Ըստ նրա` այս ամենը տեղի է ունեցել Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ զորախմբի ներկայացուցիչների ներկայությամբ և թողտվությամբ:

ՀՀ ԱԳՆ խոսնակը Զախարովային խորհուրդ է տալիս Լաչինի միջանցքի արգելափակման կանխման կամ արգելափակումից հետո դրա բացման ուղղությամբ ռուսական խաղաղապահների գործողությունների բացակայության պայմաններում զերծ մնալ իրավիճակի հանգամանքների աճպարարությունից և դրանով իսկ իրավիճակի էլ ավելի բարդացումից: